استانا: 
2334 
0
استانا، baq.kz ٴتىلشىسى. بۇگىندە ەلىمىزدە شەتەلدەن تاعلىمدامادان ٴوتىپ كەلىپ، مەديسينانىڭ ٴتۇرلى سالاسىنىڭ جاندانۋىنا ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەندەر از ەمەس. سولاردىڭ ٴبىرى ۋرولوگ-دارىگەر، «بولاشاق» حالىقارالىق باعدارلاماسىنىڭ تۇلەگى باحتيار قاسىموۆ. اگەنتتىكتىڭ ٴتىلشىسى سۇحبات الۋعا بارعاندا دارىگەردىڭ قولى وپەراسيادان ەندى بوساپ جاتىر ەكەن. باحتيار قاسىموۆپەن «بولاشاق» باعدارلاماسى، ۋرولوگيا سالاسىنا دەگەن قازاقستاندىقتاردىڭ كوزقاراسى تۋرالى اڭگىمە تارقاتتىق.
- «بولاشاق» باعدارلاماسى تۋرالى قايدان ەستىپ-بىلدىڭىز؟
- استانا مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن سوڭ ۋرولوگيا ماماندىعى بويىنشا ينتەراتۋرانى اياقتادىم. «بولاشاق» باعدارلاماسى تۋرالى ماعان دەيىن وسى باعدارلامامەن مەديسينا سالاسى بويىنشا تاعىلىمدامادان وتكەن دوستارىم ايتتى. ولار «بايقاپ كورمەدىڭ بە، ساعان قاجەت دۇنيە» دەپ تاپسىرۋعا ۇگىتتەدى. راسىندا، قازاقستان مەديسيناسى قارقىندى تۇردە العا جىلجىپ كەلەدى. قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردىڭ، دارى-پرەپاراتتاردىڭ دا ٴبارى بىزدە بار. مەديسينالىق ٴارتۇرلى ورتالىعىمىز دا جەتەرلىك. ەلىمىزدە باستى پروبلەما ول كادرلار دايىنداۋ بولعان سوڭ دارىگەرلەردىڭ دە تاعىلىمدامادان وتە الاتىنىن ٴبىلىپ، وسى باعدارلاماعا قاتىستىم.
- نەگە تاعىلىمدامادان ٴوتۋدى تاڭدادىڭىز؟
- تاعىلىمدامانىڭ ارتىقشىلىعى – وقۋ مەرزىمى ەڭ كوپ دەگەندە ٴبىر جىل جانە بارعان ورتالىعىڭدا ٴوز ماماندىعىڭ بويىنشا فيزيكالىق جۇمىس ىستەيسىڭ. ال ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋرادا كوبىنەسە زەرتتەۋ جۇمىسىمەن شۇعىلداناسىڭ. مەن دە، ارىپتەستەرىم دە حيرۋرگ رەتىندە بارلىق وزىق وپەراسيالارعا قاتىسىپ، بارعان ورتالىقتارىمىزدا تاعىلىمدامادان وتكەنىنىمىزگە قۋانىشتىمىز.
2014 جىلى تەل-اۆيۆتەگى لاپاروسكوپيالىق جانە ەندوسكوپيالىق ۋرولوگيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەديت ۆولسفون كلينيكاسىنان تاعىلىمدامادان ٴوتۋ باعدارلاماسىنا ٴتۇستىم. الدىڭعى قاتارلى ۋرولوگيا بولىمىندە ٴبىر جىل وقىدىم. ورتالىق قىزمەتكەرلەرى امەريكا، ەۋروپا ۋرولوگتار اسسوسياسياسى وتكىزەتىن، يزرايلدە وتەتىن كونگرەسس، كونفەرەنسيالارعا قاتىسادى جانە باياندامالارىن جىبەرىپ، ماتەريالدارى اتاقتى جۋرنالداردا جارىق كورەدى. مەن بارعان ۇلكەن ورتالىقتا پاسيەنتتەر ۇزىلمەيتىن. جۇيە باسقاشا. كەلگەن پاسيەنتتى قابىلداپ العان دارىگەر ونى تولىق جازىلعانشا قارامايدى. حيۋرگيالىق ستاسيوناردى مىسالعا الساق، الدىمەن پاسيەنتكە قاجەتتى وپەراسيا جاسالادى. ول 3-5 كۇن ستاسيوناردا بولادى، سوسىن وڭالتۋ بولىمىندە ٴارى قاراي ەم الادى.
- يزرايل مەديسيناسىنىڭ تاعى قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟
- يزرايلدەگى ارىپتەستەرىمىز زاڭ بويىنشا جۇرەدى. جۇمىس كەزىندە شەكتەن شىعۋعا، تەزدەتىپ ٴبىتىرۋ ٴۇشىن بىرەۋگە ٴوتىنىش جاساۋعا نە كومەك سۇراۋعا بولمايدى. ٴبارى زاڭدارىن جاقسى كورەدى جانە ساقتايدى. بۇل ماعان قالاي اسەر ەتتى دەسەڭىز، ايتىپ بەرەيىن. ستاجەردى قابىلداپ العان ٴبولىم ونى وپەراسياعا جىبەرۋگە بولاتىنى تۋرالى يزرايل دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنەن قورىتىندى قۇجاتتىڭ كەلگەنىن كۇتەدى. مەن بارا سالىسىمەن قۇجاتتارىمدى مينيسترلىككە جىبەردىم. مينيسترلىك قۇجاتتى تۋرا ٴۇش اي قارايدى. وعان دەيىن قورىتىندىنىڭ كەلگەنىن تاعاتسىزدانا كۇتەسىڭ. ورتالىق دارىگەرلەرىنە «وپەراسياعا قاتىسايىنشى، وتىنەمىن، ەشكىمگە ايتپايمىن»، - دەسەڭ دە، ولار قۇجات كەلمەيىنشە مۇنىڭ مۇمكىن ەمەسىن ايتادى. وقۋعا كەتپەستەن بۇرىن دەنىڭ ساۋ، ۆيرۋس جۇقتىرماعانىڭ تۋرالى جانە باسقا دا انىقتاماڭ بولسا دا مۇندا زاڭ بويىنشا قۇجاتتىڭ كەلگەنىن كۇتەسىڭ. تۋرا ٴۇش ايدان كەيىن، قاراشا سوڭىندا ٴبولىم مەڭگەرۋشىسى مەنى وزىنە شاقىرىپ «باحتيار، قۇتتىقتايمىن، ٴسىز پاسيەنتتەرگە كونسۋلتاسيا بەرىپ قانا قويماي، ەندى ٴوز قولىڭىزبەن وپەراسيا جاسايتىن بولاسىز» دەدى. قاتتى قۋانعانىم سونشا العىسىمدى ايتقان سوڭ «بۇگىن وپەراسياعا قاتىسسام بولا ما؟» دەپ سۇرادىم (كۇلىپ). قالعان 9 ايدا بارلىق مۇمكىن وپەراسيالارعا، دياگنوستيكالىق تەكسەرۋلەرگە، جالپى مەنىڭ ماماندىعىما قاتىسى بار شارالاردان قالماۋعا تىرىستىم.
- تاعىلىمداما كەزىندە قانداي دا ٴبىر قيىندىقتار بولدى ما؟
- ٴبىر جىل وتە ٴونىمدى ٴوتتى. ٴاردايىم ٴبارى جەڭىل بولا بەرمەيدى، تۇرمىستىق پروبلەمالار بولدى، ٴبىراق ول ۋاقىتشا ەدى. يزرايل وتە جاعىمدى ەل. قىستا ٴۇش اي جاڭبىر جاۋاتىنى بولماسا، كليماتى جاقسى. تاعىلىمدامانى ٴساتتى اياقتاعاننان كەيىن بىزگە سەرتيفيكات بەردى. مەن بولعان ورتالىقتا دارىگەرلەرمەن كەدەرگى بولعان جوق. بولىمدەگى بەس دارىگەردىڭ تورتەۋى پوستكەڭەستىك ەلدەردەن شىققان سوڭ ورىسشا جاقسى ٴبىلدى. ورىس ٴتىلى ٴبىزدى قاتتى بىرىكتىردى. تاعىلىمدامادان سوڭ الەمدە بار الدىڭعى ەندوسكوپيالىق، لاپاروسكوپيالىق وپەراسيالاردى ٴوز كلينيكامىزدا جاساۋ مۇمكىن بولدى. ەلگە كەلگەن سوڭ باعدارلاما شارتى بويىنشا ٴۇش جىل جۇمىس ىستەۋ كەرەك. 2015 جىلدان باستاپ ٴۇش جىل مەديسينامىز بەن ۋرولوگيانى دامىتۋ ٴۇشىن جۇمىس ىستەپ، قۋانا-قۋانا ٴوز بورىشىمدى وتەدىم. «بولاشاق» باعدارلاماسى ٴوزىن دامىتقىسى كەلەتىن جاستارعا وسىنداي ورتالىقتارعا بارىپ، وزىق وپەراسيالاردى كوزبەن كورۋگە مۇمكىندىك بەردى. مىڭ رەت وقىپ، مىڭ رەت ٴارتۇرلى ۆيدەو كورگەننەن وپەراسيانى سول جەرگە بارىپ كورۋ، قولمەن جاساۋ مەن ٴۇشىن الدەقايدا ماڭىزدى بولدى.
- قازاقستاندا ۋرولوگيا سالاسىنىڭ پوتەنسيالى قانداي؟
- ۋرولوگيا پوتەنسيالى وتە جوعارى، ول دا باسقا سالالار سەكىلدى شەكتەلىپ قالمايدى، العا جىلجىپ وتىرادى. ٴقازىر الەمنىڭ ٴبىرقاتار ەلدەرىندە مىسالى امەريكادا، كورەيادا وپەراسيانىڭ بارلىعىن روبوت جاسايدى. حيرۋرگ دارىگەر ٴوز بۋدكاسىندا تەحنيكانى قاداعالاپ وتىرسا، پاسيەنتكە وپەراسيانى روبوت-اسسيستەنتى جاسايدى. سوڭعى ادەبيەتتەردە مۇنداي وپەراسيا وتە جاقسى ناتيجە بەرەدى دەپ جازىلىپ ٴجۇر. ەلىمىزدە اندرولوگيالىق، بەدەۋلىك، ەر دەنساۋلىعى بويىنشا پروبلەمالار بار جانە بۇل تۋرالى پاسيەنتتى حاباردار ەتۋگە ٴتيىسپىز. ٴقازىر بارلىق اۋرۋدىڭ ەمى بار.
- ەلىمىزدە ۋرولوگيا سالاسىنا دەگەن كوزقاراس باسقاشا، بايقايسىز با؟
- ٴبىزدىڭ سالا تۋرالى كوپشىلىك بىلە بەرمەيدى. ۋرولوگتى ەر دەنساۋلىعىمەن اينالىساتىن دارىگەر دەپ قانا قابىلدايدى. بۇل دۇرىس ەمەس. بارلىعىندا بۇيرەك بار، قۋىق بار. بىزدە ەرلەردىڭ دارىگەرگە جۇگىنۋىندە پروبلەما كەزدەسەدى. ايەلدەردىڭ گينەكولوگقا جۇگىنگەنىندەي ولار دا سولاي ۋرولوگقا جۇگىنەدى دەپ ايتا المايسىڭ. ەرلەردىڭ كوپشىلىگى ۇيالادى، قىمسىنادى. السىزدىگىن كورسەتەمىن دەپ قورقۋى مۇمكىن. مۇندايدا كەرىسىنشە، پروبلەمانى ايتا ٴبىلۋ كەرەك.
تۇماۋ، ۆيرۋستىق ينفەكسيا تۇسكەندە تەراپەۆتكە بارعان سەكىلدى، ەرلەر دە پروبلەما تۋىنداسا ۋرولوگ-اندرولوگقا بارۋى ٴتيىس. ادام ورگانيزمى جاسارمايدى، قارتايا بەرەدى. ٴبىرىنشى كەزەكتە گورموندى پروبلەمالار بولادى. بەدەۋلىككە قاتىستى ماسەلە تۋىنداسا دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋگە قورقاتىنداردىڭ بارى جاسىرىن ەمەس.
- بولاشاقتا قانداي جوسپارلارىڭىز بار؟
- مەن ۋرولوگ-حيرۋرگپىن. پاسيەنتكە كونسۋلتاتيۆتى كومەك بەرەمىز. دەگەنمەن كوبىنەسە وپەراسيادا بولعاندىقتان، فيزيكالىق تۇردە پاسيەنت قابىلداپ وتىرا المايمىن. مەملەكەتتىڭ قارجىلاي قولداۋىنىڭ ناتيجەسىندە ٴار ورتالىقتا روبوت تەحنيكالار بار. ال جالاقىمىز وكىنىشكە قاراي، كوپ ەمەس. سوندا دا دامي بەرەمىز، توقتاماۋ كەرەك. ٴقازىر ٴار قالادا، ٴار ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ٴوز ورتالىعى بار. سول سەبەپتى دارىگەر ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەن سوڭ ٴارى قاراي بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ٴۇشىن جۇمىس ىستەي بەرەدى. اسىرەسە جاس دارىگەرلەر العا ۇمتىلىپ، ەمدەۋ قۇرىلىمىنا بەيىمدەلگەن. مۇنى نە ٴۇشىن ايتتىم، ەلىمىزدە كەڭەستىك كەزەڭنەن بەرى جۇمىس ىستەيتىن دارىگەرلەر بار. جۇمىس پەن قۇرىلىم قاتتى وزگەرىپ جاتىر. كەڭەس زامانىندا جۇيە دۇرىس بولمادى دەپ ايتا المايمىز، ول كەزدە دە مەديسينا دەڭگەيى جوعارى بولدى. سوندا دا ۋاقىت ٴبىر ورىندا تۇرمايدى، ٴبارى دامىپ جاتىر. قۇرالدار مەن تەحنولوگيالار قارىشتاپ جاڭارىپ جاتقان سوڭ مۇنى ٴبارىبىر قابىلداۋىمىز كەرەك.
- ٴۇش جىلدىق ەڭبەك وتەۋ اياقتالدى دەدىڭىز. باسقا ەلدە جۇمىس ىستەۋ تۋرالى ويلانىپ كوردىڭىز بە؟
- نە ٴۇشىن كەتەمىن؟ وقۋ، ۇيرەنۋ، سودان سوڭ باسقا ەلگە كەتۋ ماقساتىم ەمەس. كەرىسىنشە، تاعىلىمدامادان ٴوتۋ ارقىلى وپەراسيا جاساتۋعا يزرايل، كورەيا، امەريكا، گەرمانياعا بارا المايتىن قاراپايىم پاسيەنتتەرگە سول وپەراسيالاردى ەلىمىزدە جاساۋ مۇمكىن بولىپ وتىر. سول ەلدەردە بار مەديسينالىق قىزمەتتى ولار بىزدەن الۋ ٴتيىس. بارشا دارىگەر قاۋىمىن ٴوز مەديسينامىزدى دامىتۋعا شاقىرامىن. بىزدە ٴبارى بار، ىنتا مەن داعدى بولسا ٴبىلىم الىپ، جۇمىس ىستەۋ كەرەك.
- سىزگە تاعىلىمدامادان وتۋگە مۇمكىندىك بەرگەن «بولاشاق» باعدارلاماسىنا بيىل 25 جىل. نە تىلەيسىز؟
- ٴبىر ورىندا قالماي تەك دامي بەرسىن. ٴبىر الىپ قوسارىم، بيۋروكراتيا ازايسا ەكەن دەيمىن. سەبەبى باعدارلاماعا قاتىسامىن دەۋشىلەر وتە كوپ. الەمدە «بولاشاق» سەكىلدى ستيپەنديا، گرانت بەرەتىن باعدارلاما بالاماسى جوق. يزرايلگە بارعاندا مەنەن قالاي كەلگەنىمدى سۇرادى. مەن «بولاشاق» باعدارلاماسى بارىن، قازاقستاندىقتاردى ٴار ەلگە وقۋعا جىبەرەتىنىن ايتتىم. ولار «مەملەكەت وقىسىن دەپ سەن ٴۇشىن اقشا تولەي مە، قالاي سوندا؟» دەپ تاڭدانا سۇراپ، ۇلكەن ورتالىقتاردا جاس مامانداردىڭ وقۋىنا، دامۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن باعدارلامانىڭ بارىنا تاڭ قالدى. الەمدە «بولاشاقتى» ٴبارى بىلەدى. ەلىمىزدە «بولاشاق» تۇلەكتەرىنە دەگەن ۇلكەن سەنىم بار. قازاقستاندىقتارعا باقتارىڭىزدى سىناپ كورىڭىزدەر دەگىم كەلەدى.
- اڭگىمەڭىزگە كوپ راحمەت!
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!
2873
0