جارىمجان جاندار جانىنا جىلۋ ىزدەيدى

فوتو: Автор

قاراعاندى، baq.kz ٴتىلشىسى. قاراعاندى وبلىسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى 66 مىڭ ادام تۇرادى، ولاردىڭ ٴ5031-ى بالالار. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ىشىندە اقىل-ەسى كەم، تۋا بىتكەن پسيحونەۆرولوگيالىق اۋرۋعا شالدىققان بالالارعا ەرەكشە كۇتىم كەرەك ەكەندىگى بەلگىلى. سىرقات بالالاردىڭ جانىنان كۇندە تابىلىپ، ولارعا ۋاقىتىلى كومەك كورسەتۋ، وڭالتۋ، تاربيەلەۋ، قوعامعا بەيىمدەۋ باعىتىندا شارالار اتقاراتىن مامانداردىڭ ەڭبەگى زور. قاراعاندى وبلىستىق بالالارعا ارنالعان پسيحونەۆرولوگيالىق مەديسينالىق الەۋمەتتىك مەكەمەسىندە كومەككە ٴزارۋ 300-دەن استام بالاعا الەۋمەتتىك سالا ماماندارى قىزمەت كورسەتەدى.

اقىل-ەسى كەم، مۇگەدەك بالالاردىڭ تولىق ەمدەلىپ، قوعامعا بەيىمدەلىپ كەتۋ ەكىتالاي ەكەندىگى بەلگىلى. وسىنداي جانداردىڭ ۋاقىتشا نەمەسە تۇراقتى مەكەندەۋىنە ارنالعان مەديسينالىق-الەۋمەتتىك مەكەمەلەردە بالالارعا پسيحولوگيالىق، مەديسينالىق، الەۋمەتتىك جانە پەداگوگيكالىق قىزمەت نەگىزىندە كومەك كورسەتىلەدى. جارىمجان جانداردىڭ جانىندا ٴجۇرىپ، ولاردىڭ مۇڭىن، جاعدايىن جاقسى تۇسىنەتىن الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرى وسى جەكسەنبىدە كاسىبي مەرەكەلەرىن اتاپ وتەدى. وسىعان بايلانىستى قاراعاندىداعى وبلىستىق پسيحونەۆرولوگيادىق مەديسينالىق الەۋمەتتىك مەكەمەسىنە باس سۇققان بولاتىنبىز.

الەۋمەتتىك مەكەمەدە 241 مۇگەدەك بالا بار

اۋىر ناۋقاستى بالالارعا كۇتىم جاساپ، ۋاقىتىلى مەديسينالىق كومەك كورسەتەتىن مەكەمەدەگى الەۋمەتتىك سالا ماماندارىنىڭ جۇمىستارى مەن وندا تاربيەلەنەتىن بالالاردىڭ جاعدايى جايلى مەكەمەنىڭ مەديسينا ٴبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى كاميلا جۇنىسبەكوۆا ايتىپ بەردى.

«مامانداردىڭ كومەگىنە جانە مەديسينالىق قىزمەتكە ۇنەمى ٴزارۋ جانداردىڭ تۇراعى بولعان پسيحونەۆرولوگيالىق مەديسينالىق الەۋمەتتىك مەكەمەسىندە اقىل-ەسىندە اۋىتقۋلارى بار، تىرەك-قوزعالىس اپپاراتى بۇزىلعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تاربيەلەنەدى. مەكەمە 250 بالاعا شاقتالىپ سالىنعان. ٴقازىر مۇندا 3 پەن 18 جاس ارالىعىنداعى 241 مۇگەدەك بالا بار. سونداي-اق، كۇندىزگى بولىمدە 60 بالا ەم قابىلدايدى. بالالار دامۋ دەڭگەيىنە، دەنساۋلىعىنا، جاسى مەن جىنىسىنا، سونىمەن قاتار پسيحولوگيالىق ۇيلەسىمدىلىگىنە قاراي توپتارعا بولىنگەن. ماماندار دامىتۋ، تۇزەتۋ، تاربيەلەۋ جۇمىستارىن وسى توپتاردىڭ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى جۇرگىزەدى. ٴار ٴتۇرلى دارەجەدەگى اقىل-وي كەمىستىگى بار بالالارعا قوزعالمالى ەم، الەۋمەتتىك بەيىمدەۋ، تۇرمىستىق باعىت-باعدار بەرۋ، ەڭبەككە باۋلۋ باعىتىنداعى شارالار ۇيىمداستىرىلادى. ناۋقاس بالالاردىڭ تىرەك-قيمىل اپپارات قوزعالىستارىنىڭ اقاۋلارىن تۇزەتۋ، وڭالتۋ، بالا دەنساۋلىعىن جاقسارتۋعا بايلانىستى ٴىس شارالار جۇزەگە اسىرىلادى. بالالارعا قاجەت كەزىندە پسيحولوگيالىق، مەديسينالىق كومەك كورسەتەمىز، سونداي-اق ولاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنا، قۇقىعىن قورعاۋعا بايلانىستى تۋىنداعان ماسەلەلەردى شەشەمىز»، - دەيدى كاميلا جۇنىسبەكوۆا.

كەمباعال جانداردى قوعامعا بەيىمدەۋ قيىن

مەكەمەدە پەداگوگتار مەن پسيحولوگتار، دەفەكتولوگ پەن لوگوپەد جانە باسقا دا الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر جۇمىس ىستەيدى. ولار اقىل-ەسى كەم بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى الەۋمەتكە بەيىمدەۋ مەن ەڭبەككە باۋلۋعا قاتىستى ٴتۇرلى ٴىس شارالاردى اتقارادى.

«ٴبىزدىڭ مەكەمەدە اقىل-ەسى كەم بالالار تاربيەلەنەدى. پسيحيكالىق دامۋدىڭ تەجەلۋى، سەرەبرالدى سال اۋرۋى، باسقا دا نەۆرولوگيالىق دەرتتەردىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىققان بالالاردىڭ كوپشىلىگى ارباعا تاڭىلعان، ولار وزدىگىنەن قوزعالىپ، جۇرە المايدى. كەيبىرەۋىنىڭ سويلەۋ، ەستۋ قابىلەتتەرى ناشار دامىعان. بۇل بالالار ەڭبەككە جارامسىز، ولار تۇراقتى تۇردە باسقا ٴبىر ادامنىڭ كومەگىنە جانە مەديسينالىق قىزمەتكە مۇقتاج، سوندىقتاندا ولار ۇنەمى اتا-اناسىنىڭ نە بولماسا ارنايى مامانداردىڭ قامقورلىعىندا بولۋى كەرەك. كوپ جاعدايدا مۇنداي كەمباعال جانداردى قوعامعا بەيىمدەۋ قيىن، ٴتىپتى مۇمكىن ەمەس دەۋگە دە بولادى. ٴاربىر اتا-انا بالاسىنىڭ ومىرگە دەنى ساۋ، قول-اياعىنىڭ ٴتۇزۋ بولىپ كەلۋىن تىلەيدى. ال اقىل-ەسى كەم ٴسابيدىڭ ومىرگە كەلۋى قانداي اناعا بولسا دا اۋىر سوققى. ٴبىزدىڭ مەكەمەدە تاربيەلەنەتىن بالالاردىڭ كوپشىلىگى جەتىم بالالار. سابيلەرىنىڭ جازىلمايتىن اۋىر سىرقاتپەن دۇنيەگە كەلگەنىن بىلگەن انالار باۋىر ەتى بالاسىنان پەرزەنتحانادا اينىسا، كەيبىرەۋى ۋاقىت وتە كەلە مۇنداي بالانىڭ كۇتىمى مەن تاربيەسى سياقتى الەۋمەتتىك پروبلەمالارمەن بەتپە-بەت كەلىپ، وسى ماسەلەلەردى شەشۋ قيىن بولعاندىقتان بالالارىن تاستاندى ەتەدى. وسىلايشا تاعدىر تاۋقىمەتىن ارقالاعان سابيلەر 3 جاسقا دەيىن جەتىمدەر ۇيىندە، ودان كەيىن ٴبىزدىڭ مەكەمەگە اكەلىنەدى. پسيحونەۆرولوگيالىق مەديسينالىق الەۋمەتتىك ورتالىقتا بۇل بالالار 18 جاسقا دەيىن بولىپ، ودان كەيىن وبلىسىمىزداعى باسقا الەۋمەتتىك مەكەمەلەرگە جىبەرىلەدى»، - دەپ ٴتۇسىندىردى مامان.

كاميلا نۇرماشقىزىنىڭ ايتۋىنشا، مۇگەدەك بالالاردىڭ كوپتىگى قوعامداعى ەڭ ۇلكەن پروبلەمالاردىڭ ٴبىرى. كەمتار، جارىمجان بالالاردىڭ كوپشىلىگى الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردا، جاقىن تۋىسقاندارىمەن نەكەدە تۇرعان ادامداردان تۋىلعان.

«ماماندىعىم بالالار دارىگەرىمىن. وسى مەكەمەدە جۇمىس ىستەگەنىمە 5 جىلدىڭ ٴجۇزى بولدى. بۇل جەرگە جۇمىسقا ورنالاسقانعا دەيىن ەلىمىزدە مۇگەدەك بالالاردىڭ وسىنشاما كوپ ەكەندىگىن بىلمەگەن ەدىم. ٴقازىر بالا ىشتە جاتقاندا سكرينينگ جاسالىپ، اۋىتقۋلاردى بالا تۋىلعانعا دەيىن ەرتە انىقتاۋ مۇمكىندىك بار. مەديسينا وسىلاي دامىعان زاماندا مۇگەدەك بالالاردىڭ ومىرگە كەلۋى ازايعان بولار دەگەن ويدا ەدىم. مۇنداي كەمباعال جاندار ەلىمىزدە جوقتاي كورىنەتىن. وكىنىشكە وراي، اششى دا بولسا ٴومىردىڭ شىندىعىن كوزبەن كورۋ ماڭدايىما جازىلعان ەكەن»، - دەيدى ول.

سونداي-اق، كاميلا نۇرماشقىزى باستاپقىدا مۇگەدەك بالالارمەن جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەنۋ قيىن بولعانىعىن ايتادى.

وز-وزىنە قول جۇمساعىسى كەلەتىن بالالار بار

«مۇنداي بالالارمەن جۇمىس ىستەۋ وڭاي ەمەس. ولاردىڭ جاسى ۇلكەيگەن سايىن نەۆرولوگيالىق جاعدايى ودان سايىن ۋشىعا تۇسەدى. جاسوسپىرىمدىك شاقتا ٴتىپتى قيىن. سوندىقتاندا ولارعا مەديسينا قىزمەتكەرلەرى مەن الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ نازارى ۇنەمى قاجەت. وسىنداي ەڭبەككە جارامسىز، اقىل ەسى كەم، پسيحولوگيالىق تۇرعىدا اۋىتقۋشىلىققا ۇشىراعان بالالارمەن جۇمىس ىستەيتىن مامانداردىڭ جۇيكەسى مىقتى، شىدامدى بولۋى قاجەت. جابىق مەكەمە بولعاندىقتان، مۇندا قىزمەت ەتەتىن قىزمەتكەرلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى بولۋى كەرەك. سەبەبى بالالاردان كەز كەلگەن ۋاقىتتا كەز كەلگەن جاعدايدى كۇتۋگە بولادى. ٴتىپتى وزىنە ٴوزى قول جۇمساعىسى كەلەتىن بالالار دا بولادى»، - دەيدى ك.جۇنىسبەكوۆا.

كاميلا نۇرماشقىزىنىڭ ايتۋىنشا قوعامنان جىراقتا ٴومىر سۇرەتىن بالالاردىڭ دا ارمانى بار. ولاردىڭ بىرەۋى ديرەكتور بولۋدى، بىرەۋى ۇشقىش بولۋدى ارماندايدى ەكەن.

«ولار ٴۇشىن وسى عيماراتتان، بيىك داربازادان شىعىپ، قاراپايىم ادامداردىڭ ورتاسىندا ٴومىر ٴسۇرۋ وتە قىزىق. جارىمجان جاندار بولماشى نارسەگە قۋانىپ، تەز رەنجيدى. جۇرەكتەرى نازىك. ٴاربىر جاننان جىلۋلىق ىزدەيدى. كەيدە ٴسىزدى قۇشاقتايدى، اڭگىمەسىن ايتادى. ٴاربىر كەزدەسكەن سايىن كوڭىلىڭىزدى سۇرايدى. كەز-كەلگەن بالا، سونىڭ ىشىندە مۇگەدەك بالا دا قوعام مەن ادامنىڭ كومەگىنە، قامقورلىعىنا ٴزارۋ»، - دەپ تۇيىندەدى ٴسوزىن كاميلا جۇنىسبەكوۆا.

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!