استانا، baq.kz. استانادا راشيد ٴاد-ديننىڭ «جاميعات-ات تاۋاريح» جانە بەكاسىل بيبولات ۇلىنىڭ «زيگزال» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ٴوتتى.
استانا، baq.kz. استانادا راشيد ٴاد-ديننىڭ «جاميعات-ات تاۋاريح» جانە بەكاسىل بيبولات ۇلىنىڭ «زيگزال» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ٴوتتى.
حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى باسىپ شىعارعان 5 تومنان تۇراتىن راشيد ٴاد-ديننىڭ «جاميعات-ات تاۋاريح» اتتى كىتابى العاش رەت قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، تانىمال قازاقستاندىق عالىمداردىڭ پىكىرلەرىمەن قامتىلعان. «جاميعات-ات تاۋاريح» - پارسى تىلىندە جازىلعان ورتاعاسىرلىق تاريحي ادەبيەتتىڭ اسا ماڭىزدى ەسكەرتكىشتەرىنىڭ ٴبىرى. بۇل ۇلكەن تاريحي ەنسيكلوپەديا. بۇل «جىلنامالار جيناعى» ٴارتۇرلى تايپالار مەن حالىقتار تۋرالى تاريحي دەرەكتەردى قامتيدى، وندا ەرتەدەگى موڭعوليا، شىعىس تۇركىستان، يران، ورتالىق ازيا، كۇنگەي كاۆكاز، پوۆولجە مەملەكەتتەرى مەن حالىقتارى تۋرالى قۇندى تاريحي مالىمەتتەر بار.
«راشيد ٴاد-ديننىڭ «جاميع ات-تاۋاريح» ەڭبەگىنىڭ العاش رەت قازاق تىلىنە اۋدارىلۋى، شىن مانىندە، تاريحي وقيعا. بەكاسىل بيبولات ۇلىنىڭ «زيگزال» كىتابىنىڭ دا انا تىلىمىزگە ٴتارجىمالانۋى رۋحاني ومىرىمىزدەگى ەلەۋلى ساتتەردىڭ ٴبىرى ەكەنى ٴسوزسىز. ورتا عاسىرلاردا جازىلعان «جاميع ات-تاۋاريح» ەڭبەگى ۇلى دالامىزدىڭ تاريحى، شىڭعىس حاننىڭ ٴومىرى مەن شەجىرەسى، قازاقستان مەن ورتا ازيا جەرىندە ٴومىر سۇرگەن اتا-بابالارىمىزدىڭ تەگى، دامۋى، مەملەكەتتىگىمىزدىڭ قالىپتاسۋى جايىندا ناقتى دەرەكتەردى قامتيتىن تەرەڭ، عىلىمي تۇرعىدا ماڭىزى زور تۋىندى. الەمنىڭ ٴبىراز تىلدەرىنە اۋدارىلعان ەڭبەكتىڭ ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ باستاماسىمەن تىكەلەي پارسى تىلىنەن انا تىلىمىزگە اۋدارىلۋى ٴبىز ٴۇشىن ۇلكەن جەڭىس» - دەيدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
وسىدان 1،5 جىل بۇرىن ەلباسىمىز «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىن جاريالاپ، ۇلتتىق، تاريحي-مادەني قۇندىلىقتارىمىزدى دارىپتەۋدىڭ ايقىن جولىن انىقتاپ بەردى. ەلباسىنىڭ وسى باعدارلاماسى جاريالانعالى بەرى ەلىمىز بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلىپ، ناقتى جوبالار ىسكە اسىرىلىپ كەلەدى. ولاردىڭ بارلىعى ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاۋعا، دارىپتەۋگە، سول ارقىلى تاۋەلسىزدىگىمىزدى ودان ٴارى نىعايتۋعا جانە زامان تالاپتارىنا سايكەس ەلىمىزدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.
اتالعان ەڭبەكتەردى م.اۋەزوۆ اتىنداعى وقمۋ تۇركىتانۋ عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، اراب، پارسى تىلدەرىنىڭ مامانى ٴسارىپباي جۇمان ۇلى اۋدارعان.
«الداعى ۋاقىتتا بۇل ەڭبەك قازاق حالقىن قۇرعان رۋ-تايپالاردىڭ تاريحىنا قاتىستى جاڭا دەرەكتەردى انىقتاۋعا، ەل تاريحىن ناقتىلاۋعا جول اشىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋعا، ەلىمىزدى ماڭگى ەل رەتىندە قالىپتاستىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىز. بۇل وقۋلىقتار ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ناقتى جەمىسى جانە جەڭىسى. سوندىقتان وسى يگى ٴىستىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالىگە جانە باسقا دا ازاماتتارعا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز. اكادەميانىڭ ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاۋعا، دارىپتەۋگە، رۋحانياتىمىزدى دامىتۋعا باعىتتالعان ەڭبەكتەرىنە ساتتىلىك جانە تابىس تىلەيمىز» - دەدى «نۇر وتان» پارتياسى ٴتوراعاسىنىڭ ٴبىرىنشى ورىنباسارى.
ەكىنشى ەڭبەك xix عاسىرداعى تانىمال عالىم-ەنسيكلوپەديست بەكاسىل بيبولات ۇلىنىڭ «زيكزال» اتتى كىتابى. بۇل ەڭبەك ارقىلى يسلام ٴدىنىنىڭ قاعيدالارىمەن، قۇران تاپسىرلەرىنىڭ ماعىناسى مەن استارىنداعى قۇپيالارىمەن، حاديس ىلىمدەرىنىڭ قاسيەتتەرىمەن جانە پايعامبارلار تاريحىنا قاتىستى دەرەكتەرمەن تانىسۋعا بولادى.
جەتى عاسىردان كەيىن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى ارقىلى قازاق وقىرماندارىمەن قاۋىشقان ەڭبەكتىڭ جارىق كورۋىنە مۇرىندىق بولعان حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان ٴقىدىرالى قوس كىتاپتىڭ بەرەرى كوپ ەكەنىن ايتادى.
جەتى عاسىردان كەيىن قايتا تابىلعان قۇندى جادىگەردىڭ تۇساۋكەسەرىنە دەپۋتاتتار، قالامگەرلەر، ستۋدەنتتەر مەن تاريحشى عالىمدار قاتىستى.
فوتو/ۆيدەو: نۇرجاس جاقسىباي
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!