استانا، baq.kz ٴتىلشىسى. بۇگىن پارلامەنت سەناتىنىڭ وتىرىسىندا «قر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى قابىلداندى.
استانا: 
2116 
0
استانا، baq.kz ٴتىلشىسى. بۇگىن پارلامەنت سەناتىنىڭ وتىرىسىندا «قر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى قابىلداندى.
زاڭ جوباسىمەن قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ٴمينيسترى ٴمادينا ٴابىلقاسىموۆا تانىستىردى.
«زاڭ جوباسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ ٴوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعان حالىقتىڭ قىزمەتىن فورماليزاسيالاۋ جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنە قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ازىرلەنگەن. وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار 3 كودەكسكە: سالىق، كاسىپكەرلىك، بيۋدجەت كودەكستەرى جانە 19 زاڭعا ەنگىزىلەدى. زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى جاڭالىعى بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعانداردىڭ قىزمەتىن 2019 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ سالىق ورگاندارىندا تىركەۋدىڭ جەڭىلدەتىلگەن ٴتارتىبىن كوزدەيتىن جاڭا قۇقىقتىق رەجيم – ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمدى (بجت) ەنگىزۋ. 2018 جىلعى ٴۇشىنشى توقساننىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جۇمىسپەن قامتىلعان حالىقتىڭ سانى 8،7 ملن ادامدى قۇرادى، ونىڭ ىشىندە 6،6 ملن جالدامالى جۇمىسكەر جانە 2،1 ملن ٴوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعان ادام. رەسپۋبليكا ەكونوميكاسىندا جالپى جۇمىسپەن قامتىلعانداردىڭ 16%-ى (1 387 مىڭ ادام) بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعاندار، ونىڭ ىشىندە 800 مىڭعا جۋىق جالدامالى جۇمىسكەر ەڭبەك شارتىنسىز جۇمىس ىستەيدى جانە 588 مىڭ ادام ٴوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعاندار. اعىمداعى جاعداي كورسەتكەندەي، بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلۋعا سالىق ورگاندارىندا تىركەلۋ جانە ەسەپتەن شىعۋ كەدەرگىلەرى، تولەم جۇيەلەرىنىڭ كوپتىگى جانە سالىق رەجيمىن انىقتاۋدىڭ قيىندىعى اسەر ەتەدى. بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعانداردىڭ قىزمەتىن تىركەۋدى جەڭىلدەتۋ ٴۇشىن ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمدى ەنگىزۋ ۇسىنىلادى. ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمدى تولەۋ بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعانداردىڭ قىزمەتىن تىركەۋمەن قاتار، مىندەتتى مەديسينالىق جانە الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ، زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنە قاتىسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەم قازاقستاننىڭ جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتارى ٴۇشىن 4 مىندەتتى تولەمدى ٴبىر رەتتىك تولەممەن الماستىرادى»، - دەدى ٴابىلقاسىموۆا.
ٴمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەم تولەۋشىلەر ٴۇشىن كىرىس سالىعى جانە الەۋمەتتىك تولەمدەر بويىنشا ەڭ تومەن ستاۆكالار رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردا، استانادا جانە وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردا 1 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (2525 تەڭگە)، باسقا ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارى ٴۇشىن – 0،5 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (1263 تەڭگە) دەپ بەلگىلەندى.
«ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمنىڭ ۇلەسى: جەكە تابىس سالىعى – 10 %-دى; مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنا الەۋمەتتىك اۋدارىمدار – 20 %-دى; ٴبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنا زەينەتاقى تولەمدەرى – 30 %-دى; مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا اۋدارىمدار – 40 %-دى قۇرايدى. ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەم ٴوز بيزنەسىن تابىس الۋ ماقساتىندا جۇزەگە اسىراتىن جەكە تۇلعالارعا قولدانىلادى، ولار: جالدامالى جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەگىن پايدالانباۋ; جۇمىس ىستەۋ، جەكە تۇلعالار ٴۇشىن قىزمەت كورسەتۋ; جەكە تۇلعالاردىڭ تۇتىنۋى ٴۇشىن جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتى پايدالانۋدان الىناتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وتكىزۋ سياقتى شارتتاردى ساقتاۋعا ٴتيىس. بۇل رەتتە كۇنتىزبەلىك جىلعا شەكتى تابىس 1175 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتەن اسپاۋعا ٴتيىس (جىلىنا 2966 مىڭ تەڭگە، 2019 جىلى ايىنا 247 مىڭ تەڭگە). ازاماتتاردىڭ قالعان ساناتتارىنا سالىق پەن الەۋمەتتىك تولەمدەردى تولەۋدىڭ قولدانىستاعى ٴتارتىبى ساقتالادى. ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمدى ەنگىزۋ ناتيجەسىندە بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعاندار قاتارىنداعى 500 مىڭ ادامنىڭ قىزمەتىن فورماليزاسيالاۋ كوزدەلەدى، سونداي-اق 65،4 مىڭ تولەۋشى پاتەنت جانە جەڭىلدەتىلگەن دەكلاراسيا نەگىزىندە قولدانىستاعى سالىق رەجيمىنەن اۋىسادى دەپ كۇتىلۋدە»، - دەدى ٴمادينا ٴابىلقاسىموۆا.
ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ مالىمەتىنشە، ٴبىرىڭعاي جيىنتىق تولەمدى ەنگىزۋ بەيرەسمي جۇمىسپەن قامتىلعاندارعا: مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە قاتىسۋعا جانە سوماسى مەن تۇرلەرى شەكتەلمەگەن مەديسينالىق قىزمەتتەرگە قول جەتكىزۋگە، مەديسينالىق مەكەمەلەردى تاڭداۋعا; جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋعا جانە جۇيەگە قاتىسۋ وتىلىنە قاراي بازالىق زەينەتاقى تولەمىن الۋعا; ەڭبەك ەتۋ قابىلەتىنەن، اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان جاعدايعا، جۇكتىلىك پەن بوسانۋعا، بالا اسىراپ الۋعا، بالا 1 جاسقا دەيىن ونىڭ كۇتىمىنە بايلانىستى الەۋمەتتىك تولەمدەر الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
«تۇزەتۋلەردىڭ ەكىنشى بلوگى «ٴوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعان ادام» انىقتاماسىنا ٴارتۇرلى تۇسىنىك بەرۋدى جويۋعا باعىتتالعان. تەرميندەردى ٴبىرىڭعاي قولدانۋ ٴۇشىن «جۇمىسپەن قامتىلعان ادام»، «جالدامالى جۇمىسكەر»، «تاۋەلسىز جۇمىسكەر» انىقتامالارى ۇسىنىلادى. بۇدان باسقا، جۇمىسپەن قامتىلعان حالىقتىڭ قولدانىستاعى رەگلامەنتاسياسىمەن سالىستىرعاندا جۇمىسپەن قامتىلعان ادامداردى اۋقىمدى ساناتتاۋ ۇسىنىلادى. جۇمىسپەن قامتىلعان ادامداردىڭ انىقتامالارى جانە ساناتتارى حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ جۇمىسپەن قامتىلعاندار ستاتۋسىنىڭ حالىقارالىق كلاسسيفيكاسياسىنا سايكەستەندىرىلدى. تۇزەتۋلەردىڭ ٴۇشىنشى بلوگى الەۋمەتتىك تولەمدەردى تولەۋشىلەر ساناتتارىنداعى قايشىلىقتاردى الىپ تاستاۋعا باعىتتالعان. زاڭ جوباسىمەن الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جانە زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى زاڭداردا تولەۋشىلەر ساناتتارىن ۋنيفيكاسيالاۋ جۇرگىزىلدى. تۇزەتۋلەردىڭ ٴتورتىنشى بلوگى ەلباسىنىڭ 2019 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقىنى ارتتىرۋ بويىنشا تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان. بۇل رەتتە ەڭ تومەنگى جالاقى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس شەگىنە بايلانىستى بولمايدى. «ەڭ تومەنگى الەۋمەتتىك ستاندارتتار تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا ەڭ تومەنگى جالاقىنى بەلگىلەۋدىڭ نەگىزى ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى ەكەنىن كوزدەيتىن نورما الىپ تاستالادى. بۇل رەتتە ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ – ەڭبەك اقىنىڭ ەڭ تومەنگى ستاندارتى دەگەن ستاتۋسى ساقتالادى»، - دەدى ٴابىلقاسىموۆا.
ٴمينيستردىڭ ايتۋىنشا، بۇدان باسقا بيۋدجەتكە، بيزنەسكە (جۇمىس بەرۋشىگە) جانە جۇمىسكەرگە قوسىمشا جۇكتەمەنى بولدىرماۋ ماقساتىندا تولەمدەردىڭ جەكەشە تۇرلەرىن بەلگىلەۋ ٴۇشىن ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ورنىنا ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى نەمەسە اي سايىنعى ەسەپتىك كورسەتكىش قولدانىلادى (قايتىس بولعان جەكە كومەكشىنىڭ وتباسىنا جانە قارسى بارلاۋ قىزمەتى نەمەسە جەدەل-ىزدەستىرۋ ٴىس-شارالارىن جۇرگىزۋدە قاتىسۋ كەزىندە ونىڭ قازا بولۋى جاعدايىندا ونىڭ اسىراۋىنداعىلارعا تولەمدەر; عىلىم كانديداتى نەمەسە دوكتورى ٴۇشىن عىلىمي، phd دارەجەسىنە قوسىمشا تولەمدەر).
«سونىمەن بىرگە، جۇمىس بەرۋشى مەن جۇمىسكەرگە جۇكتەمەنى ازايتۋ ٴۇشىن مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنا، ٴبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنا جانە الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ جاڭا دەڭگەيىنە ەسەلەنگەن جارنالاردىڭ ەڭ جوعارى مولشەرى قايتا قارالاتىن بولادى. بۇل رەتتە ولاردىڭ ەڭ جوعارى مولشەرى نومينالدىق ماندە قازىرگى دەڭگەيىندە ساقتالادى. تۇزەتۋلەردىڭ بەسىنشى بلوگى سالىق كودەكسىنە «aستانا حاب» حالىقارالىق تەحنولوگيالىق پاركىنە قاتىسۋشىلار ٴۇشىن سالىق پرەفەرەنسيالارىن بەرۋگە قاتىستى تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدى كوزدەيدى»، - دەدى ٴمادينا ٴابىلقاسىموۆا.
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!
قىمبات ەلتايقىزى 
2389
0