استانا: 
3336 
0
استانا، baq.kz ٴتىلشىسى. بۇگىن ٴماجىلىس دەپۋتاتى شاكير حاحازوۆ قر پرەمەر-مينيسترى باقىتجان ساعىنتايەۆقا جولداعان ساۋالىندا ەلىمىزدە قاپتاپ كەتكەن قايىرشىلار مەن ولاردىڭ بيزنەسىنە جول بەرمەۋ ماسەلەسىن كوتەردى.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، 2015 جىلى قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى كودەكسىنە قايىر تىلەگەندەرگە ايىپپۇل تۇرىندەگى جازانى قاراستىراتىن تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. جاڭا كودەكس قابىلدانعان ساتتەن باستاپ ٴتورت جىل وتسە دە، زاڭنامالىق تۇزەتۋلەردىڭ ەرەكشە اسەرى بايقالماعان. ٴتىپتى، جەڭىلدەتىلگەن نورمالاردىڭ ارقاسىندا قايىر تىلەۋ بەلەڭ الىپ وتىر ەكەن.
«استانادا ٴتارتىپ ەڭ ٴبىرىنشى كەزەكتە قاداعالانۋى ٴتيىس بولسا دا، بۇل پروبلەما ەلوردانى دا اينالىپ وتپەدى. قالانىڭ وڭ جاعالاۋىندا ەرەسەكتەر مەن كىشكەنتاي بالالار – كورشى ەلدەن كەلگەن ميگرانتتار مەن ٴوز ازاماتتارىمىز قايىر تىلەپ جۇرەدى. ونىڭ ۇستىنە كەي ادامداردىڭ ارباعا تاڭىلعان مۇگەدەكتەردى «قايىر تىلەۋ نۇكتەسىنە» اكەلىپ وتىرعىزىپ، كەشكە تامان تۇسكەن اقشانىڭ ٴبارىن الىپ كەتەتىنى الاڭداتادى. ولار قايىرشىلىقتى بيزنەسكە اينالدىرعان توپتار. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى بىردەن مۇنداي فاكتىلەردىڭ جولىن كەسۋى كەرەك. قالا شەتى، بازار، ۆوكزال، مەشىتتەر مەن شىركەۋلەردىڭ اۋماعىنا بارا قالساڭىز، قايىرشىلاردىڭ ٴومىر ٴۇشىن قالاي تىرمىسىپ جۇرگەنىن كورەسىز. ال ەلوردانىڭ اكىمشىلىك ورتالىعى – سول جاعالاۋدا تۇرعىلىقتى مەكەنجايى جوق ادامدار سالىنىپ بىتپەگەن ۇيلەردى پانالاپ، اۋلالار مەن بالالار الاڭىندا قاڭعىرىپ جۇرەدى. ولاردىڭ كوبىسى – ماسكۇنەمدەر، ناشاقورلار مەن ٴتۇرلى اۋرۋ تاسۋشىلار. اسىرەسە، ٴقازىر قىستىڭ تۇسۋىنە بايلانىستى اتالعان پروبلەما وتە وزەكتى بولىپ وتىر. ويتكەنى «بومجدار» تۇرعىن ۇيلەردىڭ كىرەبەرەسىن، جەرتولەلەر مەن جىلۋ ليۋكتارىن پانالايدى»، - دەدى حاحازوۆ.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، قايىر تىلەيتىن ۇي-كۇيسىزدەردىڭ كوبەيۋى ايىپپۇل سياقتى رەپرەسسيۆتى شارامەن بۇل الەۋمەتتىك پروبلەمانى شەشۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنىن كورسەتىپ وتىر. ونىڭ ۇستىنە قايىر تىلەپ وتىرعان ادامنان قانداي جولمەن ايىپپۇل الۋعا بولادى؟ ۇكىمەت بۇل وزەكتى ماسەلەنى شەشۋ ٴۇشىن بۇدان دا اقىلعا قونىمدى شارالار ازىرلەۋى كەرەك.
«ۇي-كۇيى جوق ادامدار مەن قايىرشىلاردىڭ كوبى ومىردەن قينالعاننان سوڭ بەيالەۋمەتتىك ٴومىر ٴسۇرۋ سالتىن ۇستانىپ جۇرگەن جوق. ولار جالقاۋالىقتان، ارقاۋ سۇيەۋشىلىك كوزقاراستان، قوعامنىڭ بەلسەندى مۇشەسى بولعىسى كەلمەگەندىكتەن سونداي جولعا ٴتۇسىپ وتىر. سوندىقتان جاناشىر ازاماتتار ولارعا قايىر بەرۋ ارقىلى ۇلكەن قاتەلىك جاسايدى. وسىلايشا وزدەرى ارامتاماقتىققا قولداۋ كورسەتەدى. ٴبىزدىڭ بەرگەن ساداقامىز ولاردى ازدىرادى. بۇل رەتتە قايىرشىلارعا ەمەس، ولارعا ساداقا بەرەتىندەرگە ايىپپۇل سالاتىن شەت مەملەكەتتەر تاجىريبەسىن ۇلگى ەتۋ ورىندى دەپ ويلايمىن»، - دەدى شاكير حاحازوۆ.
ماجىلىسمەننىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك قىزمەتتەر جۇيەسىندە كوپتەگەن پروبلەما بار. تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىنا ارنالعان ورتالىقتار پوليسيادان سايكەس قاعازى جوق ايەلدەردى قابىلدامايدى. بيۋروكاراتيا سالدارىنان قيىن جاعدايدا قالعان ايەلدەر بالالارىمەن بىرگە كوشەدە قالادى، ودان كەيىن ٴتىپتى بارلىعى قايىر تىلەي باستايدى. ەگەر ايەلدەر ورىننىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن وسىنداي ورتالىقتارعا قابىلدانباي جاتسا، وندا نەلىكتەن وسىنداي الەۋمەتتىك ورتالىقتاردى تاعى سالماسقا؟
دەپۋتات ٴوز ساۋالىندا «ٴىىم قايىرشىلاردىڭ ەڭبەگىن پايدالاناتىن ۇيىمداسقان توپتارعا جول بەرمەس ٴۇشىن قانداي شارالار قابىلداپ جاتىر؟ ۇكىمەت قاڭعىباستار مەن قايىرشىلاردىڭ سانىن ازايتۋ ٴۇشىن قانداي شارالار قابىلداماق؟ ەلىمىزدە ۇي-كۇيى جوق كەزبەلەردىڭ كىم ەكەندەرى انىقتالادى ما؟» دەگەن سۇراقتاردى قويدى.
بۇعان دەيىن ٴماجىلىس دەپۋتاتى مەرۋەرت قازبەكوۆا ەلىمىزدە شەنەۋنىكتەر قانداي ۇيدە تۇراتىنىن ايتىپ بەرگەن بولاتىن.
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!
قىمبات ەلتايقىزى 
2389
0