دۇنيەدەن وتكەن اتا-اناسىنا بالالارى جاساي الاتىن 6 جاقسىلىق

اتا-انانىڭ الدىنداعى مىندەت ولار قايتىس بولعاننان كەيىن دە جالعاسا بەرمەك. تومەندەگى تاراۋشالار وسى تاقىرىپقا بايلانىستى ماعلۇماتتار بەرمەك.

وسيەتتەرىن ورىنداۋ

اكە-شەشەسى قايتىس بولعاننان كەيىن دە بالالارى ولارعا جاقسىلىقتارىن ارناي الادى. بالانىڭ وسى جاقسىلىقتاردىڭ ٴبىرى – ولاردىڭ وسيەتتەرىن ورىنداۋ. پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) بۇعان ەرەكشە نازار اۋدارعان. ٴبىر كىسى اللا ەلشىسىنە (س.ا.ۋ.) كەلىپ: “ۋا، پايعامبارىم! اكە-شەشەم قايتىس بولىپ كەتكەننەن كەيىن ولارعا جاقسىلىق جاساۋ مۇمكىندىگى بار ما؟ ولارعا قانداي جاقسىلىق جاساي الامىن؟” – دەپ سۇراعان كەزدە، ول: ٴ“يا، بار”، - دەدى دە، ٴارى قاراي جالعاپ: “ولار ٴۇشىن دۇعا جاساۋ، اللا تاعالادان ولاردىڭ كۇنالارىن كەشىرۋىن تىلەۋ، وسيەتتەرىن ورىنداۋ، اكە-شەشەڭنىڭ ارتتا قالعان اعايىن-تۋىستارىمەن تۋىستىق قاتىناستاردى ۇزبەۋ، اكە-شەشەنىڭ دوستارىن دا جاقسىلىق جاساپ كوڭىلدەرىن جادىراتۋ”، - دەدى.

الگى كىسى پايعامبارىمىزدىڭ اۋزىنان اكە-شەشەسىنە جاقسىلىق جاساۋدىڭ قاشان دا كەش ەمەس ەكەندىگىن ەستىپ قۋانعاننان: “ۋا، اللانىڭ ەلشىسى! بۇل مۇمكىندىكتەر شىنىندا دا، كوپ ەكەن، قانداي كەرەمەت!” – دەگەندە، پايعامبارىمىز: “وسى ايتقان نارسەلەرىمدى ورىندا”، - دەپ سوزدەرىن ٴتامامداعان بولاتىن.

ولار ٴۇشىن دۇعا ەتىپ، اللادان كەشىرىم تىلەۋ

مۇسىلمان قۇلدىڭ ومىرىندە دۇعا اسا ماڭىزدى قۇلشىلىق ەكەنى بەلگىلى. اتا-انامىزدىڭ كوزى تىرىسىندە ولار ٴۇشىن قانشالىقتى دۇعا ەتسەك، ولار و دۇنيەگە اتتانىپ كەتكەننەن كەيىن دە ولارعا جاسار جاقسىلىعىمىز ارتتارىنان دۇعا ەتۋ بولماق. سوندىقتان دا ٴبىز نامازداعى سوڭعى وتىرىسىمىزدا ۇنەمى يبراھيم پايعامباردىڭ تىلەگەنىندەي راببىمىزعا: “ۋا، راببىمىز! مەنى جانە اكە-شەشەمدى جانە بۇكىل مۇسىلمانداردى قيامەت كۇنى كەشىرە گور!” – دەپ دۇعا اتەمىز.

حازىرەتى ٴابۋ باكىردىڭ (ر.ا.) نەمەرەسى ۇرۋا يبن ٴزۇباير ٴناپىل نامازدارىنىڭ ساجدەسىندە: “اللاتاعالام! ٴزۇباير يبن ٴاۋۋام جانە ٴاسما بينت ٴابي باكىردى كەشىرە گور!” – دەپ اكە-شەشەسى ٴۇشىن دۇعا ەتەدى ەكەن.

حانافي ٴمازھابىنىڭ يمامى ٴابۋ حانيفانىڭ ايگىلى شاكىرتتەرىنىڭ ٴبىرى ٴابۋ يۋسۋف نامازدارىنان كەيىن ۇنەمى: “اللاھىم! اكە-شەشەمدى جانە ۇستازىم ٴابۋ حانيفانىڭ قاتەلىكتەرى بولسا كەشىرە گور!” – دەپ دۇعا جاساعانى باياندالادى.

ٴاناس يبن ماليكتىڭ جەتكىزگەن ٴبىر حاديسىندە پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): “قايتىس بولىپ قابىردە جاتقان مىنا جەتى توپتىڭ ساۋاپتارى جالعاسىپ تۇرادى: عالىم (عىلىمي ۇيرەتكەن ادام)، ادامداردىڭ پايداسى ٴۇشىن كانال قازىپ سۋ جۇرگىزگەن، بۇلاقتىڭ كوزىن اشقان، اعاش وتىرعىزعان، مەشىت سالعىزعان، ارتىندا مۇرا رەتىندە قۇران قالدىرعان جانە ٴوزىنىڭ ارتىنان دۇعا ەتىپ كەشىرىم تىلەۋ ٴۇشىن ىزگى ۇرپاق قالدىرعاندار”، - دەگەن بولاتىن.

اللا ەلشىسى (س.ا.ۋ.) بىزگە ماڭگى اعىپ تۇراتىن جەتى قايىرلى ارنا بارىن ايتادى. بۇل ارنانىڭ ٴبىرى – ارتىڭنان دۇعا جاساپ تۇراتىن ساليقالى ۇرپاق. اتا-انانىڭ وسىلايشا امال داپتەرى جابىلماي، ماڭگىلىكە جاقسىلىقتارى جازىلا بەرمەك.

پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) كەلەسى حاديسىندە: “اللا تاعالا ساليقالى ق ۇلىنىڭ ٴجانناتتاعى ماقامىن جوعارىلاتادى. ساليقالى قۇل مۇنى كورگەندە تاڭعالىپ: “ەي، مەيىرىمدى راببىم! دارەجەم نەگە جوعارىلاپ جاتىر؟” – دەپ سۇرايدى. سوندا اللا تاعالا: “ ۇلىڭنىڭ سەن ٴۇشىن جاساعان دۇعالارىنىڭ ەسەبىنەن دارەجەڭ كوتەرىلىپ جاتىر”، - دەپ جاۋاپ بەرەدى”.

ولاردىڭ اتىنان ساداقا بەرۋ

پەرزەنت رەتىندە اتا-انامىزدىڭ ارتىنان جاساي الاتىن ەڭ ىزگى ىستەرىمىزدىڭ ٴبىرى – ولاردىڭ اتىنان ساداقا بەرۋ. ٴبىر پاقىردى تويدىرۋ، شاكىرتتىڭ ٴبىلىم الۋىنا سەپتىگىن تيگىزىپ جاردەماقى بەرۋ، شيپا ىزدەگەن اۋرۋعا ماتەريالدىق كومەك كورسەتۋ دەگەن سياقتى ساداقا تۇرىندەگى قۇلشىلىقتارىمىزدان كەلەتىن ساۋاپتى اتا-انالارىمىزعا باعىشتاي الامىز. اللا تاعالانىڭ قازىناسى شەكسىز. ٴارى عيبادات دەگەنىمىز نۇرلى ساۋلە سەكىلدى، جاساعان جاقسىلىق ٴبىر ساتتە بىرنەشە ادامنىڭ امال داپتەرىنە جازىلادى. ەڭ باستىسى ٴبىز جاقسىلىق جاساۋعا نيەتتەنگەنىمىزدە ولاردى دا نيەتىمىزگە ورتاق ەتسەك بولعانى. وسىنى حاديسىندە بايانداعان پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): “اتا-اناڭىز مۇسىلمان بولسا ساداقا رەتىندە جاساعان عيباداتتارىڭىزدا اتا-اناڭىزدى دا قوسىپ، ولاردىڭ رۋحتارىنا سىيلىق جىبەرىڭىزدەر. سەندەردىڭ ساۋاپتارىڭنان ەشنارسە كەمىمەستەن ولارعا دا بىردەي ساۋاپتار جازىلادى”.

ابدۋللاھ يبن ابباستىڭ ريۋايات ەتۋى بويىنشا ساحابا ساعد يبن ٴۋبادانىڭ اناسى ٴوزى جوقتا قايتىس بولادى. حازىرەتى ساعد پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) قاسىنا كەلىپ: “ەي، اللانىڭ ەلشىسى! انام مەن جوقتا باقيعا اتتاندى. ونىڭ اتىنان ساداقا بەرسەم ساۋابى ماعان دا جازىلا ما؟” – دەپ سۇرايدى. پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): ٴ“يا”، - دەپ جاۋاپ بەرەدى. سوندا ساعد پايعامبارىمىزعا قاراپ تۇرىپ: “ۋا، اللانىڭ راسۋلى! سەن ٴوزىڭ كۋا بولعايسىڭ! مىناۋ باۋ-باقشامدى انامنىڭ اتىنان ساداقا رەتىندە بەرەمىن”، - دەيدى.

ساحابا ساعد اناسىنىڭ اتىنان باۋ-باقشاسىن ساداقا رەتىندە بەرۋ ارقىلى اناسىنىڭ رۋحىنا ساۋاپ جولدايدى. سەبەبى باقشادان پايدالانعان ٴاربىر ادامنىڭ دۇعاسىنىڭ ساۋابى ساعدتىڭ اناسىنىڭ دا امال داپتەرىنە كوشىرىلەدى. مۇنداي ساداقالارعا ٴدىني ادەبيەتتە “ساداقي جاريا”، ياعني ساۋابى توقتاماستان جالعاسا بەرەتىن ساداقا دەيدى. اتا-انانىڭ اتىنان مەشىت، اۋرۋحانا، مەكتەپ، مونشا، سۋ كوزى، اسحانا ت.ب. سالدىرىپ، حالىقتىڭ يگىلىگىنە ۇسىنۋ ساداقي جاريا بولىپ سانالادى.

قاجىلىق جانە وزگە قۇلشىلىقتارىنىڭ قازاسىن وتەۋ

اتا-انامىز پارىز قۇلشىلىقتارىن اۋرۋ-سىرقاۋ، جاعدايى كەلمەۋ ت.ب. سەبەپتەرگە بايلانىستى وتەي الماعان بولۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا ارتىندا قالعان پەرزەنتتەرى ولاردىڭ ورنىنا كەيبىر قۇلشىلىقتاردى وكىل رەتىندە اتقارا الادى. دىنىمىزدە اسىرەسە، ماتەريالدىق شىعىنى بار قاجىلىق جانە زەكەت سەكىلدى قۇلشىلىقتاردا وكىلدىك مۇمكىنشىلىگىن تانيدى. الايدا قايتكەندە دە پارىزداردى ادامنىڭ ٴوز جەكە باسىنىڭ ورىنداعانى ابزال.

ٴبىر كۇنى ٴجۋھاينا تايپاسىنان ٴبىر ايەل كەلىپ پايعامبارىمىزدان (س.ا.ۋ.): “انام قاجىلىق جاساۋعا نيەتتەنىپ ەدى، ٴبىراق قاجىلىعىن وتەي الماستان قايتىس بولىپ كەتتى. ونىڭ ورنىنا قاجىلىعىن وتەسەم بولا ما؟” – دەپ سۇرادى. پايعامبارىمىز: ٴ“يا، وتەسەڭ بولادى”، - دەپ جاۋاپ قاتتى. سوسىن الگى ايەلگە قاراپ: “ەگەر اناڭنىڭ موينىندا ٴبىر قارىزى بولسا ونى وتەر مە ەدىڭ؟” – دەپ سۇرادى. ايەل: “ارينە، وتەيمىن”، - دەپ جاۋاپ بەردى. سوندا پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): “ولاي بولسا اللا تاعالانىڭ اقىسى سانالاتىن قاجىلىقتى دا وتە. ويتكەنى اقىسىن وتەۋ جاعىنان ٴبىرىنشى كەزەكتە اللا تاعالا تۇرادى. الدىمەن اللا تاعالانىڭ اقىسىن وتەڭدەر”، - دەپ تۇسىندىرەدى.

تۋىسقانداردان قول ۇزبەي، اتا-انانىڭ دوستارىمەن سىيلاستىقتى ارتتىرۋ

ٴدىني ادەبيەتتە تۋىسقاندارمەن ارالاسىپ، ولاردان قول ۇزبەۋدى “سيلاتۋر راحم” دەيدى. بۇل – اللا تاعالانىڭ ەرەكشە ٴمان بەرگەن ماسەلەلەرىنىڭ ٴبىرى. سەبەبى حاديستەردە: “تۋىسقاندارعا ات ٴىزىن سالماي كەتكەن ادامعا اللا تاعالانىڭ راقىمى تۇسپەيدى”، - دەلىنگەن.

اتا-انامىز قايتىس بولعاننان كەيىن دە اكەمىزدىڭ باۋىرلارىمەن، ولاردىڭ بالا-شاعالارىمەن، ناعاشى جۇرتىمىزبەن ارالاسىپ تۇرۋ ٴارى مۇسىلماندىق بورىشىمىز ٴارى اتا-انامىزدى سىيلاعاندىعىمىزدىڭ بەلگىسى. وسى بورىشقا ادالدىقپەن قاراعان ادامعا اللا تاعالا سىيىن اسىرىپ بەرەدى.

ساحابا ٴابۋ ھۋرايرا پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) وسى جايىندا بىلاي دەگەنىن باياندايدى: “اللا تاعالا بارلىق نارسەنى جاراتقان كەزدە سيلاتۋر-راحم (تۋىسقاندىق قاتىناس) ورنىنان تۇرەگەلىپ: “سەنىڭ الدىڭداعى وسى تۇرىسىم – سيلاتۋر راحمدى ۇزگەن ادامنان قاشىپ، ساعان سىيىنعاندىعىم”، - دەدى. اللا تاعالا: “جارايدى، ساعان ٴمان بەرگەن ادامدى قولداسام، ساعان ٴمان بەرمەي كەتكەن ادامعا راقىمىمدى تۇسىرمەي قويسام ىرزاسىڭ با؟” – دەپ سۇرادى. سيلاتۋر-راحم: ٴ“يا، ىرزامىن”، - دەپ جاۋاپ بەردى. سوندا اللا تاعالا: “وندا ساعان وسى قۇقىق بەرىلەدى”، - دەدى. وسىلاردى بايانداعاننان كەيىن اللا ەلشىسى (س.ا.ۋ.): “قالاساڭدار وسىعان دالەل بولاتىن مىنا اياتتى وقىڭدار: “ەي، مۇنافىقتار. ەگەر سەندەردىڭ قولدارىڭا بيلىك تيسە، ەلدە قىرعىن شىعارىپ، ٴتارتىپتى بۇزىپ، تۋىسقاندارمەن قارىم-قاتىناستى پارشا-پارشا ەتەسىڭدەر. مىنە، بۇلار اللا تاعالانىڭ لاڭنەتىنە ۇشىراپ قۇلاقتارى ساڭىراۋ، كوزدەرى سوقىر بولعان ادامدار”، - دەيدى”.

تۋىسقانداردان قول ۇزبەي، تۋىسقاندىق قارىم-قاتىناسقا تەرەڭ ٴمان بەرىپ قارايتىن ادامعا اللا تاعالا دا رازى بولادى.

اتا-انانىڭ قابىرىنە بارىپ تۇرۋ

اتا-انامىز قايتىس بولعاننان كەيىنگى اقىسى - ٴجيى-جيى قابىرلەرىنىڭ باسىنا بارۋ. كەز كەلگەن جەردە ٴبىز ولارعا قۇران وقىپ باعىشتاپ، دۇعا ارناي الامىز. دەگەنمەن قابىرلەرىنىڭ باسىنا بارۋ ولار ٴۇشى دە، ٴبىز ٴۇشىن دە ۇلكەن ىزگىلىك. سەبەبى پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): “قابىرلەردىڭ باسىنا بارىڭدار. ٴقابىر سەندەرگە ٴولىمدى ەسكە تۇسىرەدى”، - دەگەن. قابىرلەردىڭ باسىنا بارۋ – بىزگە دە قابىرگە كىرەتىنىمىزدى ەسكە سالىپ، ەتەك-جەڭىمىزدى جييۋعا، ىشكى جان دۇنيە مەن وي-پىكىرىمىزدى ەلەكتەن وتكىزۋگە جول اشادى ٴارى باراتىن جەرىمىزدىڭ قارا جەردىڭ قويناۋى ەكەنىن ەسكە سالادى.

ساحابا ٴابۋ ھۋرايرا پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) اناسىنىڭ مازارىنا بارىپ جىلاعانىن جانە قاسىنا ەرىپ بارعانداردىڭ دا وعان قوسىلىپ جىلاعانىن باياندايدى.

حازىرەتى ايشا انامىز اكەسى ٴابۋ باكىردەن (ر.ا.) پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) مىنا ٴحاديسىن ەستىگەىن باياندايدى: “اتا-اناسىنىڭ نەمەسە بىرەۋىنىڭ ٴقابىرىنىڭ باسىنا جۇما كۇنى بارىپ، ياسين سۇرەسىن وقىعان ادامنىڭ كىشى كۇنالارى كەشىرىلەدى”.

اكىم الىمۋددين ۇلى

islam.kz

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!