جاھاندىق قارجى اپاتى جاقىنداپ قالدى ما؟

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ جاڭا باسشىسى قىزمەتىنە كىرىسكەن فرانسيانىڭ بۇرىنعى قارجى ٴمينيسترى كريستان لاگارد جاقىنداپ قالعان جاھاندىق قارجى اپاتى جايلى ەسكەرتتى. امەريكالىق اۆس تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ول: «ەگەر اقش ٴوزىنىڭ بەرەشەك مىندەتتەمەلەرى بويىنشا دەفولت جاريالاسا، بۇل الەمدىك ەكونوميكانى «ەسەڭگىرەتەتىن» وقيعا بولادى» دەپ مالىمدەدى.

ٴقازىر اقش كونگرەسىندە بيۋدجەت جەتىسپەۋشىلىگىن قىسقارتۋ شارالارى تۋرالى قىزۋ ايتىس ٴجۇرىپ جاتىر. ەگەر اق ٴۇي مەن وپپوزيسيا كەلىسە السا، رەسپۋبليكاشىلار مەملەكەتتىك نەسيە ٴليميتىن كوتەرۋگە رۇقسات بەرۋى مۇمكىن. «قۇراما شتاتتار دەفولت جاريالاسا، نە بولاتىنىن ەلەستەتە دە المايمىن. نەسيە شەگىن كوتەرۋ تۋرالى ماسەلەنىڭ شەشىلۋ كەرەكتىگى انىق. ەگەر مامىلە جاسالماسا، اقش ەكونوميكاسى ٴۇشىن وتە ٴىرى ٴارى جاعىمسىز جاڭالىق بولادى. سوندىقتان دا قۇراما شتاتتاردىڭ عانا ەمەس، باسقا دا الەمنىڭ الدىندا تۇرعان اپاتتىڭ كولەمىن ەكى پارتيا دا تۇسىنەدى دەگەن ۇمىتتەمىن» دەيدى قور باسشىسى.
ەسكەرتە كەتەيىك، كونگرەسس بەكىتكەن اقش-تىڭ مەملەكەتتىك بەرەشەگى 2011 جىلدىڭ مامىر ايىندا 14،3 تريلليون دوللارعا جەتىپ، ەلدىڭ جالپى ىشكى ٴونىمىنىڭ كولەمىنەن دە اسىپ تۇسكەن ەدى. ەندى ۆاشينگتون جاڭا وبليگاسيالار شىعارا المايدى، اعىمداعى بەرەشەكتەر بويىنشا تولەمدەردى قارجىلاندىرۋ ٴۇشىن ينۆەستورلارعا دا ساتا المايدى، ياعني قايتا نەسيەلەي المايدى. بۇل - 2011 جىلدىڭ 2 تامىزىندا بارلىق مىندەتتەمەلەر بويىنشا دەفولت تۋىندايدى دەگەن ٴسوز. ويتكەنى ٴدال وسى كۇنى اقش-تىڭ قارجى مينيسترلىگى وتەلگەن وبليگاسيالاردىڭ ورنىنا جاڭاسىن شىعارماي، مەملەكەتتىك بەرەشەكتەردىڭ ٴوسۋىن جاساندى ىركۋ مۇمكىندىگىن تاۋىسادى.
ال وپپوزيسياداعى رەسپۋبليكالىق پارتيا مەن اقش پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىن قولدايتىن دەموكراتيالىق پارتيا وكىلدەرى ەكى ايدان اسا ۋاقىتتان بەرى مەملەكەتتىك قارىز ٴليميتىنىڭ كولەمى جونىندە ٴبىر كەلىسىمگە كەلە الماي وتىر. رەسپۋبليكالىقتار ەگەر اق ٴۇي جاقىن 10 جىل ىشىندە شىعىنداردى 2 تريلليون دوللارعا قىسقارتۋعا كەلىسەتىن بولسا، شەكتەۋدى كوتەرۋدى قولداۋعا دايىن. اقش پرەزيدەنتى كەلىسىمگە كەلۋدىڭ بارلىق جولدارىن ىزدەستىرىپ كوردى. ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىندا ول بيۋدجەت جەتىسپەۋشىلىگىن 10 جىلدا 1 تريلليون دوللارعا قىسقارتۋدى ۇسىنعان ەدى. ٴبىراق رەسپۋبليكاشىلار ونى ماقۇلدامادى. الەمدىك رەيتينگتىك اگەنتتىكتەر دە اقش-تىڭ نەسيە رەيتينگىن تومەندەتەتىنى جايىندا ەسكەرتتى. اقش-تىڭ قارجى ٴمينيسترى تيموتي گەيتنەر مەن فەدەرالدىق قور جۇيەسىنىڭ جەتەكشىسى بەن بەرنانكە ۇنەمى زاڭ شىعارۋشىلاردى مەملەكەتتىك نەسيە ٴليميتىن ويلانباستان كوتەرۋگە شاقىرىپ كەلەدى.

قۇتماعامبەت قونىسباي

http://www.aikyn.kz/index.php؟option=com_content&task=view&id=8837&itemid=32

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!