تولەم جۇيەسىندە دوللاردان باس تارتۋ مۇمكىن بە؟

استانا. 13 جەلتوقسان. baq.kz - ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق تۋرالى كەلىسىم كۇشىنە ەنۋىنە 1 اي ۋاقىت قالعاندا بىرنەشە ماسەلە شىعىپ جاتىر. سونىڭ ٴبىرى – «ەۆرو مەن دوللاردان باس تارتامىز» دەگەن رەسەيلىك ساراپشىلاردىڭ ۇسىنىسى.

ٴتىپتى وداققا مۇشە ەلدەر اراسىندا اتالعان الەمدىك ۆاليۋتالارمەن الىس-بەرىس جاساۋعا تىيىم سالۋ دەگەن دە ايتىلدى.

ۇلتتىق بانك ٴتوراعاسى قايرات كەلىم­بەتوۆ: «ەگەر رەسەي رۋبلىنە قاتىستى جاعداي­عا كەلسەك، وندا ٴبىز ەڭ الدىمەن ايىرباس باعامىنىڭ ٴبىر رەجيمىنەن ەكىنشى رەجيمگە ٴوتۋ كەزەڭىن باقىلاپ وتىرمىز. ياعني رەسەي ٴرۋبلى قولمەن باسقارۋدان ەركىن جىبەرۋگە كەتىپ وتىر. ال ٴرۋبلدىڭ ەركىن جىبەرىلۋى ەڭ باسىندا قۇنسىزدانۋ مەن نىعايۋ جاعىنان اراسالماقتى اجىراتىپ، ٴوز ورنىن تابۋى كەرەك. سوندىقتان دا رەسەيلىك ساراپشىلار كەلەسى جىلدىڭ باسىنا قاراي رۋبل ايتار­لىق­تاي نىعايادى دەپ بول­جايدى. ال بىزدەگى جاعدايعا كەلسەك، ٴتىپتى قازىرگى كورسەتكىشتە دە تەڭگە ٴوزىن جايلى سەزىنەدى. سوندىقتان دا ايتارلىقتاي سالماقتى وزگەرىستەر كۇتپەيمىز ٴارى 170–188 تەڭگەلىك ٴدالىز ٴتيىستى تاۋەكەلدەردى دەر ۋاعىندا جابۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىن بولا­دى» دەدى. بۇعان دەيىن تەڭگەنىڭ باعا­مىنا قاتىستى بولجامدارىن ۇنەمى اقش دول­لارى­مەن بايلانىستىراتىن قايرات كەلىم­بەتوۆ مىرزا ەندى رۋبلمەن سالىستىراتىن بولعان. بۇل مالىمدەمەگە قاراپ، كورشىمىزدىڭ ٴىسىن ٴبىزدىڭ دە قايتالاۋىمىز مۇمكىن دە­گەن تۇجىرىمعا كەلۋگە بولادى.

ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق قۇ­رىلعان كەزدە ساراپشىلاردىڭ ٴبارى ٴار مەم­لەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىر­مەي­تىندەي شەشىم قابىلدانعانشا ورتاق ۆاليۋتا ەنگىزۋ قيسىنسىز دەپ ازار دا بەزەر بولعان ەدى. قازاقستاننىڭ ەكونوميستەرى دە مۇنداي قادامعا بارۋ ازىرگە ەرتە ەكەندىگىن ايتىپ، حالىقتى سەندىرىپ باقتى. ەندى وداق كەلىسىمىن راتيفي­كاسيالاۋ تۋرالى قۇجاتقا ٴۇش ەلدىڭ پرەزيدەنتى قول قويىپ، شەگىنەرگە جول قال­ما­عاندا رەسەيلىك بىلگىرلەر جاڭا ۇسىنىستار كوتەرىپ وتىر.

ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اياسىن­دا ٴبىرىڭعاي تولەم كەڭىستىگىن قۇرۋ ٴناتي­جە­سىندە، مۋلتيۆاليۋتالىق وپەرا­سيالار جۇيە­ٴسىن ەنگىزۋ نەمەسە ورتاق ۆاليۋتاعا كوشۋ قا­جەت­تىلىگى تۋىندايدى. سايكەسىنشە، وداققا مۇشە ەلدەردىڭ ۇلتتىق بانكتەرى الدىنا مەم­لەكەت ­ارالىق تولەم اينالىمىنان اقش دوللارى مەن ەۆرونى شىعارىپ تاستاۋ ماسە­لەسىن كوتەرۋ كەرەك.

رۋبل باعامىنىڭ تومەن قاراپ قۇل­دى­راۋى ورتالىق بانكتىڭ بۇعان دەيىنگى پوزي­سيا­سىنا ٴبىراز وزگەرىستەر الىپ كەلدى. اپتا باسىندا رۋبل باعاسىن ٴبىر قالىپتى دەڭگەي­دە ۇستاپ تۇرۋ ٴۇشىن وتكەن اپتادا 700 ملن اقش دوللارىن جۇمسادى. بۇل تۋرالى rbc.ru. اگەنتتىگى حابارلادى.

ساراپشىلار رۋبل باعاسىنداعى وتكەن اپتاداعى تۇراقتىلىقتىڭ سەبەبى وسى دەپ وتىر. ٴبىراق ۋاقىت وتكەن سايىن باعانى قول­دان تەجەۋدىڭ مۇمكىن ەمەستىگى ايقىندالا تۇسۋدە. سەبەبى قازان ايىندا 29،6 ملرد اقش دوللارىن جۇمساعان بولاتىن. ٴبىراق ول ٴنا­تيجە بەرمەدى. قازان ايىندا ونىڭ با­عا­مى 39-دان 43 رۋبلگە دەيىن ٴبىر-اق كوتە­ٴرىلدى. بيىل 10 قارا­شادا رەسەيدىڭ وب ۆا­ليۋتالىق ٴدالىزدى باعانى رەتتەۋدىڭ نەگىزگى قۇرالى رە­تىندە قاراستىرىپ كەلگەن پوزي­سيا­سىنان باس تارتاتىنىن، مۇنداي شەشىمدى قارجى­لىق قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىققا ٴقاۋىپ ٴتونىپ تۇرعان­دىقتان عانا قابىل­داعانىن ايت­قان بولاتىن. ٴبىراق ارادا اي اينالماي جاتىپ، قارجى تۇراقتىلىعىنا سىزات تۇسە باستاعانى بەلگىلى بولدى. وسى كۇنگە دەيىن سىر بەرمەي كەلە جاتقان رۋبل تاعدىرىنا مۇنايدىڭ

90 اقش دوللارىنان تومەن ەمەس باعاسى عانا اسەر ەتىپ كەلگەن ەدى. ەندى رەسەي­لىك ەكو­نو­ميستەر ٴتول ۆاليۋتالارىن تىعى­رىق­تان الىپ شىعۋدىڭ باسقا جولىن قاراس­تىرا باس­تادى. ازىرگە، ٴباسى باسىم بولىپ تۇر­عان ۇسى­نىس – دوللار مەن ەۆرودان باس تارتۋ، ەەك شەڭبەرىندە ۇلتتىق ۆاليۋتا­لارى ارقىلى تولەم جۇيەسىن ەنگىزۋ. ەۋرازيالىق ەكونو­ميكالىق وداق اياسىندا ٴبىرىڭعاي تولەم كە­ٴڭىس­تىگىن قۇرۋ ناتيجەسىندە، مۋلتي­ۆاليۋ­تا­لىق وپەراسيالار جۇيەسىن ەنگىزۋ نەمەسە ورتاق ۆاليۋتاعا كوشۋ قاجەت­ٴتى­لىگى تۋىن­دايدى.

رف ۇلتتىق تولەم كەڭەسى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ٴتوراعاسى الەكساندر مۋرىچەۆ «يزۆەستيا» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا «بۇل باستامانى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كو­ميسسيا وكىلدەرى دە قۇپتاپ وتىر. ولار وسى ورايدا وداق كەلىسىمى قايتا قارالىپ جاتقا­نىن دا جاسىرمادى. الايدا، كوميسسيا مۇشەلەرى ەۆرو مەن دوللاردان باس تارتقان­مەن، ٴار ەلدىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسىمەن تولەم جاساۋعا ٴالى ەرتە دەپ پايىمدايدى. جالپى، دول­لارعا تاۋەلدىلىك ماسەلەسىن بۇعان دەيىن مامىر ايىنداعى ەۋرازيالىق ەكونومي­كا­لىق فورۋمدا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ كوتەرگەن بولاتىن» دەگەن ەدى. ازىرگە «بۇل رەسمي ٴماس­كەۋدىڭ ەمەس، رەسەي ەكونو­ميستەرى مەن سايا­سات­­تانۋشىلارى دەڭگەيiندەگى پىكىر عانا» دەگەندى قازاق­ستاندىق كاسىپكەرلەر عانا ايتا الدى. ال رەسمي استانا ازىرگە ٴۇنسىز. سايا­سات­تانۋشىلار مۇنىڭ وبەكتيۆتى سەبەبى بار، ٴبىز­گە ٴدال ٴقازىر دوللار نەمەسە ەۆروعا ٴتا­ۋەل­دىلىكتەن باس تارتۋعا دايىن ەمەس ەكەنى­ٴمىز­ٴدى بىلدىرەدى. ساياساتتانۋشى دوسىم ٴسات­پايەۆ­تىڭ پىكىرىنشە، ەەو الەمدىك ەكونومي­كانىڭ تيتىمدەي عانا بولشەگى. ول جاھاندىق تۇرعى­دا الەمدىك ەكونومي­كاعا ىقپال ەتە المايدى. ٴبىزدىڭ ەلدى حالىقارالىق قاۋىمداستىقپەن دوللارلىق نەمەسە ەۆرولىق وپەراسيالار باي­لا­نىس­تىرادى. ٴبىزدىڭ تەك ەەو ەمەس، باسقا دا حالىقارالىق قاۋىمداستىقتارمەن ەكونوميكالىق، ساياسي مۇددەمىز بار.

– وتكەن جىلى ەو-عا مۇشە ەلدەرمەن تاۋار اينالىمىمىز 50 ملرد اقش دول­لارىنان استى. بۇل قىتاي نەمەسە رەسەيمەن سالىستىرعاندا ەكى ەسە كوپ. سول سەبەپتى بىزگە حالىقارالىق قارجىلىق تولەم جۇيەسىندە دول­لاردان باس تارتۋ ازىرگە ٴتيىمسىز. ٴتىپتى 3 ترلن اقش دوللارىن رە­زەرۆ­تە ۇستاپ وتىر­عان قىتايعا دا اقش دوللارىنان باس تارتۋ ٴتيىمسىز. سون­دىقتان بۇگىن-ەرتەڭ دوللاردان باس تارتۋ الەمدىك ەكونوميكاعا ۇلكەن قاتەر توندىرەدى، – دەيدى دوسىم ساتپايەۆ.

گۇلبارشىن ايتجانباي

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!