مال ازىعىن رەتتەۋدى مەملەكەتتىڭ ەنشىسىنە بەرۋ قاجەت

استانا. 3 قاڭتار. baq.kz - ەلىمىزدەگى مال ازىعىن دايارلاۋ ماسەلەسىنە مەملەكەتتىك رەتتەۋ كەرەك. «ەگەر بولاشاقتا مال ازىعىنا قاتىستى سالماقتى ٴبىر شەشىم قابىلداماساق، رەسپۋبليكا بويىنشا مال باسى ٴوسىمى ودان ٴارى تومەندەپ كەتۋى دە عاجاپ ەمەس» دەيدى ماماندار.

جالپى، دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، قازىرگى قاقاعان سۋىقتا اۋىل-ايماقتارداعى جەم-شوپتىڭ باعاسى «كۇيىپ» تۇر. بۇل رەتتە ساراپشىلار «اسىرەسە سورتاڭدانىپ، قۋاڭشىلىق ورىن العان ايماقتارداعى شارۋالارعا وتە قيىن، ەسەپكە الساق، ٴبىر عانا شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا ەگىستىك جانە جايىلىمدىق جەرلەردىڭ 70 پايىزى جارامسىز بولىپ قالعان، بۇل ٴۇردىس مال ازىعىنىڭ تاپشىلىعىنا، باعانىڭ قىمباتتاۋىنا، سوڭىندا مال باسىنىڭ ارزان باعامەن ەتكە وتكىزىلۋىنە اپارىپ سوقتىرۋدا» دەگەندى العا تارتىپ وتىر.

نەگىزىنەن، مامانداردىڭ پايىمداۋىنشا، بولاشاقتا مەملەكەت تەك قوجالىقتارى بار اۋىل شارۋالارىنا بەلگىلى مولشەردە دوتاسيا، سۋبسيديا ٴبولىپ قانا قويماي، ٴۇي شارۋاسىندا مال ۇستايتىن شارۋالارعا دا سەپتىگىن تيگىزۋى قاجەت. ماسەلەن، قازىردە رەسپۋبليكامىزداعى جايىلىمدىق جەرلەردىڭ، ەگىستىك ايماقتاردىڭ باسىم بولىگى جارامسىز سانالۋدا. وسىعان وراي مەملەكەت تاراپىنان ارنايى قاداعالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەنى ٴجون. بولماسا اۋىلداعى اعايىن جىل سايىن مال ازىعىن دايارلايتىن شاق كەلگەندە تىعىرىققا تىرەلىپ، اۋرە-سارساڭعا تۇسەدى. بۇل رەتتە اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمىنىڭ مامانى جاڭاباي الدابەرگەنوۆ:

– قولىندا قاراقۇرىم مالى بار اۋىلداعى اعايىن ٴۇشىن مال ازىعىن دايارلاۋ قازىردە ۇلكەن اۋىرتپالىق تۋدىرىپ وتىر. ٴتىپتى، قاجەت دەسەڭىز، اۋىلدا تەك قارا مال ۇستاپ كۇن كورىپ وتىرعاندار جەتىپ-ارتىلادى. ولار ٴۇشىن مال – كيەتىن كيىم، ىشەتىن تاماق، جاراتسا، پۇل. بۇل جەردە باسقادان بۇرىن وسى جايت ەسكەرىلۋى كەرەك. ارينە، ۇلكەن شارۋا قوجالىقتارىنا مال ازىعىن ساتىپ الۋ اناعۇرلىم اۋىرلىق تيگىزبەيتىن شىعار. ال قولىندا ساناۋلى عانا مالى بار، جالعىز زەينەتاقىمەن كۇنەلتىپ وتىرعاندارعا ٴشوپتىڭ ٴبىر ماياسىن بالەنباي مىڭعا ساتىپ الۋ وتە اۋىر. قىستىق وتىنى بار، مالدىڭ قىسقى ازىعى بار – وسىنىڭ بارلىعى قاراپايىم شارۋانىڭ قالتاسىنا سالماق تۇسىرەتىنى راس. ونىڭ ۇستىنە ٴبىزدىڭ ەلدە التى اي ارقىراعان قىس بولاتىن ايماقتار دا ٴجيى كەزدەسەدى. وسىعان وراي ايتارىم، قولدا بار مال باسىن ساقتاپ، وسىپ-وندىرەمىز دەسەك، مال شارۋاشىلىعى سالاسىن وركەندەتەمىز دەسەك، مال ازىعىنىڭ ساپاسىنا بايلانىستى، مال ازىعىن دايىنداۋعا قاتىستى، ونىڭ بەلگىلەنگەن باعاسىنا بايلانىستى مەملەكەتتىك باقىلاۋدى كۇشەيتۋ قاجەت، – دەيدى.

راس، وسى ۋاقىتقا دەيىن ٴبىزدىڭ ەلدە مال ازىعىنىڭ قورىن دايىنداۋعا، ونىڭ باعاسىن تۇراقتاندىرۋعا مەملەكەت ارالاسقان جوق. ەلىمىزدە مال باسىنىڭ 90 پايىزى جەكەنىڭ قولىنا ٴوتىپ كەتكەندىكتەن، مال ازىعىن دايارلاپ، وزدىگىمەن قىسقا قام جاساۋ ٴار شارۋانىڭ وزىندىك ماسەلەسى بولعان-دى. ال ەندى كەلىپ مال ازىعىن دايارلاۋعا مەملەكەتتەن كومەك سۇراۋ قانشالىقتى قيسىندى؟

بۇعان قاتىستى مال شارۋاشىلىعى جانە جەپ-شوپ ٴوندىرىسىن زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى «مال ازىعىن دايارلاۋدى رەتكە كەلتىرۋ ٴۇشىن مىناداي ۇسىنىستارعا قۇلاق اسقان ٴجون» دەيدى:

1. ٴقايسىبىر وركەنيەتتى ەلدەر اۋىلدىڭ ٴتۇتىنىن ٴتۇزۋ ەتىپ، تىرشىلىگىنە جان ٴبىتىرۋ ٴۇشىن اۋىلعا الدىمەن قۋاتتى تەحنولوگيا قاجەتتىگىن جەتە تۇسىندىرۋدە. ماسەلەن، گەرمانيا، يزرايل، بەلورۋسسيا ەلدەرى اۋىل اتموسفەراسىنا بيوتەحنولوگيانى بەيىمدەۋ ارقىلى ۇلكەن جەتىستىككە قول جەتكىزۋدە. بىزگە دە وسى بيوتەحنولوگيالىق ادىسپەن، نانوتەحنولوگيالىق تاسىلمەن جەم-شوپ الۋ ٴىسىن ۇيرەنەتىن كەزەڭ كەلدى. مىنە، ول ٴۇشىن مەملەكەت اۋىل قۋاتتى تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك.

2. اۋىلدى بيوتەحنولوگيامەن جابدىقتاۋ – وڭاي شارۋا. ال ونىڭ ٴتىلىن بىلەتىن مامان تابۋ ٴۇشىن بيوتەحنولوگيالىق جاڭاشىلدىقتى كاسىپتىك-تەحنيكالىق وقۋ باعدارلاماسىنا نەمەسە ورتا مەكتەپتەردەگى وقۋ باعدارلاماسىنا ارنايى باعدارلاما ەتىپ ەنگىزگەن ٴجون.

3. جالپى، مامانداردىڭ پايىمداۋىنشا، قازاق ەلىندەگى 99،2 پايىز جەردى «ەمدەگەندە» عانا ٴبىز قۋاڭشىلىقتان، سۋ تاپشىلىعىنان، جايىلىمدىق جەر ماسەلەسىنەن، مال ازىعىن رەتتەۋ تۇيتكىلىنەن ادا بولادى ەكەنبىز. وسىعان وراي رەسپۋبليكا بويىنشا «قۋاڭشىلىق جەرلەردى باسقارۋ» جوباسىن قولعا العان ٴجون.

مىنە، «الدىمەن وسى ۇسىنىستار ەلەپ-ەسكەرىلگەندە ٴبىز ەلدەگى مال ازىعىنا قاتىستى ماسەلەلەردى شەشە الامىز» دەسەدى ماماندار. ارينە، ول ٴۇشىن مەملەكەت تاراپىنان مىقتى پارمەن كەرەكتىگى داۋسىز.

قارلىعاش زارىققانقىزى

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!