كوك قاعازدىڭ داۋرەنى ٴوتىپ بارادى

استانا. 6 قاڭتار. baq.kz - وتكەن جىلدىڭ سوڭى مەن جاڭا جىلدىڭ باسىندا ساراپشىلار اراسىندا ەڭ كوپ تالقىلانىپ جاتقان ماسەلەلەردىڭ ٴبىرى – الەمدىك ۆاليۋتا جاعدايى. ويتكەنى قىتاي ٴيۋانى 2014 جىلى ەڭ بەلسەندى ساۋدالانىپ جاتقان 10 ۆاليۋتانىڭ ٴبىرى بولدى.

 

وسىعان وراي، قورلاردى الەمدىك باسقارۋداعى قىتاي ۆاليۋتاسىنىڭ ٴرولى كوپشىلىك كۇتكەننەن گورى اناعۇرلىم جەدەل وتەدى دەگەن پىكىر قالىپتاسۋدا. ساراپشىلار مۇنى ٴقازىردىڭ وزىندە بۇل باعىتتا جاسالعان باستى بەس قاداممەن تۇسىندىرەدى.

1. swift قارجى توبىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، يۋان ٴۇش جىل ىشىندە 22 باسقا ۆاليۋتانى باسىپ وزىپ، وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا ەڭ بەلسەندى ساۋدالانىپ جاتقان 10 ۆاليۋتانىڭ ٴبىرى بولعان. اتالمىش توپ مۇنى ٴيۋاننىڭ «ايرىقشا جەتىستىگى» دەپ باعالاپ وتىر. ونىڭ ۇستىنە، قارجى توبىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، 2013 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا يۋان ەۋرونىڭ الدىنا شىعىپ، دوللاردان كەيىنگى بارىنشا كوپ پايدالانىلاتىن ەكىنشى الەمدىك ساۋدا ۆاليۋتاسىنا اينالعان. ال 2014 جىلدىڭ اقپانىنداعى قورىتىندىعا سايكەس، قىتاي اقشاسى شۆەيسار فرانكىنەن از عانا اسىپ ٴتۇسىپ، جەتىنشى ورىنعا جايعاسقان.

2. بۇگىنگى كۇنى قىتاي ۆاليۋتاسىنىڭ گونكونگ، سينگاپۋر، لوندون جانە تايۆان سياقتى ٴتورت وففشورلىق (جەڭىلدىكتى) ورتالىقتارى بار. ال وتكەن جىلدىڭ ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىندا قىتايدىڭ حالىق بانكى مەن گەرمانيانىڭ بۋندەس بانكى دە كليرينگ (سىرتقى ساۋداداعى اقشاسىز ەسەپ ايىرىسۋ) جانە تولەمدەردى يۋانمەن جۇرگىزۋ جونىندەگى ارىپتەستىك تۋراسىندا كەلىسىمگە كەلدى. سونىڭ ارقاسىندا فرانكفۋرت تە وففشورلىق نارىقتاعى ٴوز ۇلەسىنە يە بولادى. سونداي-اق 2014 جىلدىڭ 31 ناۋرىزىندا اعىلشىن بانكى مەن قىتايدىڭ حالىق بانكى بريتان استاناسىندا حالىقارالىق ەسەپ ايىرىسۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋ ٴۇشىن يۋانمەن ساۋدا جاساۋ ماقساتىندا كليرينگتىك ورتالىق قۇرۋ جونىندە كەلىسىمگە قول قويدى.

3. گونكونگ پەن شانحايداعى قور بيرجالارى shanghai-hong kong stock connect توعىسپالى ساۋدا تەتىگىن ىسكە قوستى. بۇل قانات قاقتى جوبا ينۆەستورلارعا قىتايدىڭ قۇرلىقتىق بولىگىندەگى اسا ٴىرى قور نارىعىنا ەنۋ جانە وعان كەرى مۇمكىندىكتى بەرەدى. «بۇل – وتە دۇرىس قادام... قىتاي ٴۇشىن ول قالعان الەمگە ٴوز نارىعىن اشۋدىڭ كەزەكتى باسپالداعى» دەيدى bank julius baer & co وكىلى مارك مەتيۋس. شانحاي بيرجاسى ٴۇشىن تاۋلىكتىك ترانزاكسيا كولەمى 13 ميلليارد يۋان (2،1 ميلليارد دوللار)، گونكونگ ٴۇشىن – 10،5 ميلليارد يۋان دەپ بەلگىلەنگەن.

4. قىتاي ٴوز قورلارىنا التىن جيناۋدى جالعاستىرۋدا. قحر شەندىلەرىنىڭ ويىنشا، بۇل كەز كەلگەن جاعدايدا يۋان قۇنىن ۇستاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن بىرگە قىتايدىڭ التىن قورىنىڭ كولەمى اقش كورسەتكىشىنەن اسىپ تۇسەدى. china gold association باسشىسى سۋن سين بەيجىڭ رەسمي التىن قورىن 8،5 مىڭ تونناعا دەيىن جەتكىزەتىنىن مالىمدەدى. شەنەۋنىكتەر التىن – قىتايعا كەز كەلگەن جاعدايدا ارتىقشىلىق بەرەتىنىن جانە ٴيۋاندى حالىقارالىق ۆاليۋتا دارەجەسىنە كوتەرۋ ۇدەرىسىن قولداۋعا كومەكتەسەتىنىن ايتۋدا. ويتكەنى «التىن قازىرگى زامانعى دەكرەتتى (بيلىك ۇيىمدارىنىڭ قاۋلىسىمەن ەنگەن) ۆاليۋتانىڭ» بەرىك ماتەريالدىق نەگىزىن قالىپتاستىرادى. بريتان فۋنتى جانە دوللار حالىقارالىق رەزەرۆتىك ۆاليۋتا بولىپ قالىپتاسا باستاعان كەزدە بۇل ەلدەردىڭ التىن قورى سايكەسىنشە، الەمدىك قورلاردىڭ 50 جانە 60 پايىزىنا جەتكەن ەكەن. ال ەۋرو اينالىسقا ەنگەن سوڭ مۇشە-ەلدەردىڭ بىرلەسكەن التىن-ۆاليۋتا قورى اقش-تىڭ كورسەتكىشىنەن دەرلىك 10 مىڭ تونناعا اسىپ تۇسكەن.

5. standard chartered بانكىنىڭ ساراپشىلارى كەم دەگەندە 40 ورتالىق بانك الدەقاشان يۋانگە قارجى سالعانىن نەمەسە سوعان دايىندالىپ جاتقانىن ايتادى. مۇنىڭ ٴبارى قورلاردى (رەزەرۆتەردى) ٴارتاراپتاندىرۋ ماقساتىندا جاسالىپ جاتىر، رەتتەۋشىلەر بۇل ٴۇشىن مەيلىنشە جاڭا مۇمكىندىكتەر ىزدەۋدە جانە وسى ورايدا باسقا ۆاليۋتالاردى قاراستىرۋدا. سونداي-اق بۇل بانك ورتالىق بانكتەر اراسىندا ٴيۋاننىڭ تانىمالدىلىعى ارتىپ بارا جاتقانىن ايتىپ وتىر. كوپ جاعدايدا بۇعان ٴوز ۆاليۋتاسىنا سالىناتىن ينۆەستيسيانى ىنتالاندىرا وتىرىپ، قىتايدىڭ ٴوزى جاعداي تۋعىزىپ جاتقانىن ايتا كەتكەن ٴجون. بۇل كۆوتا مولشەرىنە دە، سونداي-اق lock-up مەرزىم دەپ اتالاتىن ينۆەستيسيانىڭ ەڭ قىسقا مەرزىمىنە دە قاتىستى. قىتايدا شەتەلدىك ينۆەستورلار ٴۇشىن ايرىقشا ولشەم بار: قولدا بار اقپاراتتارعا قاراعاندا، وزگە ەلدەردىڭ رەتتەۋشىلەرى ٴۇشىن كۆوتا مولشەرى ونداعان ەسە ارتىق. «ورتالىق بانكتەر مەن تاۋەلسىز قورلار ەرەكشە شارتتارعا يە. ولاردا ينۆەستيسيالاۋدىڭ توتەنشە مۇمكىندىكتەرى بار. كونۆەرتاسيالاۋ ماسەلەسى – جاي عانا سىرت كوز ٴۇشىن» دەيدى سينگاپۋردەگى standard chartered قىزمەتكەرى يۋككا پيلمان. ونىڭ پايىمداۋىنشا، ەڭ دۇرىسى كوپتەگەن ورتالىق بانكتەر، جاقىن كەلەشەكتە قارجىلارىنىڭ ٴبىر بولىگىن يۋانگە سالادى، بۇل، اسىرەسە، قىتايمەن تىعىز ساۋدا بايلانىسى بار ەلدەرگە قاتىستى. ۇلكەن ۆاليۋتا قورلارى بار ەلدەر يۋانعا قارجى سالۋدى تابىستىلىقتى ۇلعايتۋ ماقساتىندا قولداناتىن بولادى، سەبەبى اقش-قا سالىستىرعاندا ول قىتايدا جوعارى.

اقش-تىڭ قارجى ٴمينيسترى دجەيكوب ليۋ دە قىتايدىڭ ۆاليۋتا نارىعىنا ارالاسۋىنا بايلانىستى الاڭداۋشىلىعىن ٴبىلدىردى. دالىرەك ايتساق، ول «قىتاي ەكى قادام العا باسىپ، ٴبىر قادام كەيىن شەگىنىپ جاتقانداي» اسەر قالدىراتىندىعىن اتاپ ايتتى. 2010 جىلدان بەرى قىتاي ۆاليۋتاسى14 پايىزعا نىعايىپتى، ٴبىراق ليۋ قىتاي بيلىگى باسقا دا شارالاردى قولعا الۋى ٴتيىس دەگەن سەنىمدە. سونىمەن بىرگە بۇرىنعى حۆق وكىلىنىڭ مالىمدەۋىنشە، اقش دوللارى ٴۇشىن ەڭ ٴقاۋىپتى نارسە: «يۋان تولىق ايىرباستالىمدى (كونۆەرسيالاناتىن) ۆاليۋتا بولماي تۇرىپ-اق، ىس-جۇزىندە رەزەرۆتىك ۆاليۋتاعا اينالۋى مۇمكىن».

حۆق-نىڭ وتكەن جىلدىڭ سوڭىنداعى ەسەبىنە سايكەس، الەمدەگى بارلىق قورلار-دىڭ 33 پايىزى دوللارمەن بەلگىلەنگەن ەكەن. دەسەك تە، مۇنىڭ تومەندەۋ بەتالىسى بايقالاتىنىن دا ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. 2000 جىلدىڭ وزىندە جالپى الەمدىك قوردىڭ 55 پايىزى دوللارمەن كورسەتىلگەن بولاتىن. حۆق يۋانگە سالىنىپ جاتقان قارجىنىڭ ۇلەسى تۋراسىنداعى اقپاراتتى اشقان ەمەس. ٴبىراق 2003 جىلدان باستاپ دامۋشى ەلدەر دوللاردان باسقا ۆاليۋتالارعا سالعان قارجىلارىن 400 پايىزعا دەيىن ۇلعايتقان. بۇرىن دۇنيەجۇزىلىك بانكتە باس ەكونوميست قىزمەتىن اتقارعان دجاستين ي-فۋ لين دە «جاھاندىق قارجى جانە ەكونوميكالىق داعدارىستاردىڭ نەگىزگى سەبەبى – دوللاردىڭ ۇستەمدىگى بولىپ تۇر» دەپ دوللاردىڭ الەمدىك وكتەمشىلىگى تاقىرىبىنا قاتىستى ٴوز پىكىرىن ٴبىلدىردى. ال قازاقستان پرەزيدەنتى، ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ مۇنى بارشادان بۇرىن، 2009 جىلى ٴۇندىستانعا ساپارى كەزىندە ايتقان بولاتىن.

ايتپاقشى، 29 جەلتوقسان كۇنى قىتاي يۋان-رۋبل جۇبىنداعى تاعى ٴبىر سۆوپتىق (ايىرباس) ساۋدا جۇرگىزۋدى باستادى. zero hedge باسىلىمى اتاپ كورسەتكەندەي، بۇل دا دوللارعا قيراتۋشى سوققى بولىپ تيەدى. قىتايدىڭ حالىق بانكى الدەقاشان، ەگەر قىتاي مەن رەسەيدە وتىمدىلىك داعدارىسىن ەڭسەرۋ كەزىندە ٴبىر-بىرىنىڭ كومەگىنە مۇقتاجدىق تۋاتىن بولسا، اقش دوللارىنىڭ ٴرولىن تۇقىرتۋى ٴتيىس ايىرباس-جەلىنى پايدالانۋدى ۇسىنعان ەدى.

قالاي دەسەك تە، الەمدىك ۆاليۋتانى باسىپ شىعاراتىن ەل رەتىندە اقش-تىڭ شەكتەۋسىز ايرىقشا قۇقىققا يە ٴداۋىرى اياقتالۋعا تاياۋ. ونىڭ ورنىنا ەكى نەگىزگى ۆاليۋ-تا – اقش دوللارى مەن يۋان جۇرەتىن قوسپوليارلى ۆاليۋتا الەمى كەلە جاتىر دەپ قورىتىندىلايدى ft باسىلىمىنىڭ ساراپشىلارى.

دەمەك، جالپى ٴومىر زاڭى، كونە تاريح تالاي رەت دالەلدەگەندەي، كوك قاعاز قۇتىرعان، سونىڭ «بۋىنا سەمىرگەن» اقش ويىنا كەلگەنىن ىستەپ، الەمگە ويران سالعان زامان دا ٴبىر كۇنى، ٴتىپتى جاقىن كەلەشەكتە ارتتا قالادى دەگەن ٴسوز.

قۇتماعانبەت قونىسباي

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!