بيزنەس پەن بانك اراسىنداعى تەكەتىرەس قاشانعى جالعاسادى؟

ٴبىر سوزبەن ايتقاندا، اتالمىش باعدارلاما 2020 جىلعا دەيىن قازاق بيزنەسىنىڭ كوسەگەسىن كوگەرتىپ، جۇمىسسىز قازاقتى جۇمىسسىزدىق قامىتىنان ايىرىپ، ەلدە وتاندىق ٴوندىرىس ورىندارىنىڭ دۇرىلدەپ جۇمىس ىستەۋىنە داڭعىل جول اشپاق. مىنە، بار جاقسىسىن بويىنا جيعان بۇل باعدارلامانىڭ ورىندالۋ قارقىنىن بۇگىندە ۇكىمەت، اتقارۋشى بيلىك، ٴماجىلىس جانە سەنات دەپۋتاتتارى كىرپىك قاقپاي قاداعالاۋدا. وسىنداي قاداعالاۋدىڭ سالدارى بو­لار، كەشە ٴماجىلىس دەپۋتاتى قۇتتىقوجا ىدىرىسوۆ مىرزا «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسىنا قاتىستى وزىندىك ٴبىر سىن ايتتى. دەپۋتات مىرزانىڭ بايىپ­تاۋىنشا، ٴبىز ۇلكەن ٴۇمىت ارتىپ وتىرعان اجەپتاۋىر باعدارلامانىڭ ورىندالۋ بارىسىنا مەملەكەت تاراپىنان بولىنگەن قارجى ۋاقىتىندا يگەرىلمەي جاتىر. مۇنى ٴسوز ەتكەن ىدىرىسوۆ مىرزا: – وتكەن جىلى «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسىنا بولىنگەن 13،8 ملرد تەڭگەنىڭ تەك 47،1 پايىزى عانا يگە­رىلگەن. اتالعان باعدارلاما اياسىندا بەرىل­گەن نەسيەنىڭ 50 پايىزىن مەملەكەت سۋب­سيديالاۋى كەرەك. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل قارا­جات 100 پايىز اۋدارىلعانىمەن، جەر­گىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ونى ٴوز دەڭ­گەيىندە يگەرمەي وتىر. بولىنگەن قارجىنىڭ يگە­رىلگەنى – 6،6 ميلليارد تەڭگە. ال ەكى باعدارلاما بويىنشا بولىنگەن قارجى 13،8 ملرد تەڭگە بولاتىن. سوندا ٴبىرىنشى باعىت بويىنشا – بولىنگەن 9 ملرد تەڭگەنىڭ 39،1 پايىزى، ال ەكىنشى باعىت بويىنشا 4،8 ملرد تەڭگەنىڭ 65 پايىزى عانا يگەرىل­گەن، – دەدى. باعدارلامانىڭ ورىندالۋ بارىسىنا بولىنگەن قارجىنىڭ جەلگە ۇشىپ كەتپەۋىنە الاڭداعان حالىق قالاۋلىسى وسىنداي دە­رەك­تەردى العا تارتتى. جالپى، اتالمىش باعدارلاما بو­يىن­شا الدىمەن جاڭا جۇمىس ورىندارىن ەندى اشا باستاعان «ٴالسىز» كاسىپورىندارعا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك بولسا، بۇدان كەيىن شەتكە دايىن تاۋار ۇسىنا الاتىن كاسىپ­ورىن­دار قارجىلاندىرىلادى. كاسىپكەر­لىكتى قولداۋ ماقساتىندا ەڭ الدىمەن شا­عىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنە جە­­­­­­­­­­­­ڭىل­­­دەتىلگەن نەسيە تاراتىلۋى كەرەك.  ماسە­لەن، بۇل جونىندە باعدارلامادا «كاسىپ­كەر ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەن 14 پا­يىز­عا نەسيە الاتىن بولسا، سونىڭ 7 پايى­زىن ۇكىمەت تولەيدى» دەلىنگەن. باعدار­لا­مانىڭ وسى ٴبولىمى تۋراسىندا وتاندىق ساراپشىلار: «بۇل قارجى داع­دارىسىندا قالجىراپ قالعان كەيبىر كاسىپورىنداردىڭ ىسىنە دەمەۋ بولارى انىق. سەبەبى بانكتەردىڭ ۇستەمە اقىلارى ٴالى دە جوعارى. سونداي-اق قارجى ورتالىقتارىنىڭ كاسىپكەرلەردەن بەر­گەن قاراجاتىنان بىرنەشە ەسە قىمبات كە­پىل­دىك مۇلىك سۇراي­تىنى تاعى بار. قارجىلاي كومەك كورسەتىلگەن سوڭ، ٴىستى دوڭگەلەتىپ اكەتۋ – كاسىپكەردىڭ ٴوز قولىندا. «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسى جۇزەگە اس­سا، ارينە، ەڭ الدىمەن ايماقتاردىڭ ەكو­نو­ميكالىق احۋالى جاقسارىپ، مىڭداعان جاڭا جۇمىس ورنى اشىلارى حاق»، – دەسەدى. الايدا ناق وسى شارۋانى ٴارى قاراي دوڭگەلەتۋگە كەلگەندە ٴقايسىبىر جەرگىلىكتى بانكتەر ق ۇلىقسىزدىق تانىتاتىن دا كو­رىنەدى. بۇل تۋراسىندا «اتامەكەن» وداعى ۇلت­تىق-ەكونوميكالىق پالاتاسىنىڭ ٴتوراعاسى ازات پەرۋاشەۆ: – بۇگىندە «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسىنا سايكەس، وتاندىق كاسىپكەرلەردەن 729 ٴوتىنىش ٴتۇسىپ، ونىڭ 389-ى ماقۇلداندى. ايتسە دە بۇل وتى­نىش­تەردى بانكتەر باياۋ قارايدى جانە قار­جى­لاندىرۋ دا باياۋ. مىسالى، بۇل رەتتە بانك­تەر­دە سەگىز اي بويى قارالىپ جاتقان وتى­نىشت­ەر دە بار. بۇعان قوسا بانكتەر كاسىپ­كەر­لەردەن قوسىمشا كەپىلدىك زاتتار سۇ­راۋ­دا. ٴتىپتى ٴقايسىبىر بانكتەردىڭ پايىزدىق ۇستە­­مەلەرىن 16،5 پايىزبەن قالدىرىپ وتىر­عان جايى بار. ال بۇل پايىزدىق كور­سەتكىشتەر باعدارلامادا 12 پايىز دەپ كور­­سەتىلگەن. مۇنداي كەلەڭسىزدىكتەر جام­بىل وبلىسىندا، قاراعاندى جانە اقمولا وبلىس­تارىندا كەزدەسىپ وتىر. وسى جايت­تار­دىڭ بارلىعى باعدارلامانىڭ ٴوز دەڭ­گەيىندە ورىندالۋىنا كەرى اسەر ەتەدى. سون­دىق­تان مۇنى قاتاڭ باقىلاۋعا الۋ كەرەك، – دەدى. ٴسويتىپ، كەيبىر بانكتەردىڭ قۇجاتتا قارال­ماعان قاعيداعا سۇيەنىپ، ىسكەر توپتىڭ كەجەگەسىن كەيىنگە تارتۋعا دەيىن باراتىنىن تىلگە تيەك ەتكەن پەرۋاشەۆ مىرزا قۇزىرلى تاراپتان وسى ماسەلەنىڭ شەشىمىن تاۋىپ بەرۋىن سۇراپ وتىر. ال بۇل ماسەلەگە قاتىستى ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ۆيسە-مينيسترى مارات قۇسايىنوۆتىڭ ۋاجىنشە، باعدارلاما وتكەن جىلى ىلكى جوبا رەتىندە جۇزەگە اسىرىلعان. سونىمەن قاتار اتالعان باعىتتار بويىنشا وڭ شەشىمگە يە بولعان ٴقايسىبىر كاسىپكەرلەر بانكتەرگە قاجەتتى قۇجاتتارىن وزدەرى دەر ۋاقىتىندا تاپسىرماي وتىرعان دا كورىنەدى. ٴتۇيىن قالاي دەسەك تە، بىزدە بانك پەن بيزنەس اراسىندا تەكەتىرەستىڭ بارى راس. ٴبىراق بۇل ٴۇردىس قاي ۋاقىتقا دەيىن جالعاسىن تاپپاق – ونى ٴالى كۇنگە دەيىن ەشبىر تاراپ ٴدوپ باسىپ ايتا الماي كەلەدى. ال ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ۆيسە-مينيسترى مارات قۇسايىنوۆ مىرزانىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، قازىردە «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسى بويىنشا جالپى سوماسى 11،1 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايتىن 32 نەسيەگە كەپىل بەرۋ ماقۇلدانعان. «جالپى، جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەردى شەشۋ جانە ايقىندالعان كەمشىلىكتەردى جويۋ ماقساتىندا مەملەكەتتىك جانە باسقا دا مۇددەلى ورگانداردىڭ اتىنان ۇسىنىستار ازىرلەنىپ، قابىلداندى»، – دەيدى اتالمىش مينيسترلىك وكىلدەرى. اۆتور: قارلىعاش زارىققانقىزى http://www.alashainasy.kz/economica/18551/

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!