باعانى باعىندىرۋدىڭ جولدارى قانداي؟

دەپۋتات ٴوز سوزىندە اكىمشىلىكتىك شا­را­لاردى قولدانۋ ارقىلى جاعدايدى تۇ­زەۋ­گە بولادى، دەگەن ۇستانىممەن كەلىسپەيتىندىگىن كولدەنەڭ تارتتى. اكىم-قا­رالار ساۋدا ورىندارىندا باعانى وسىر­مەۋ تۋرالى شارالار قاراستىرعانمەن، ونىڭ ناتيجەسى كورىنبەيدى. ماسەلەن، بيداي باعاسى تونناسىنا 26-دان 40 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلىپ كەتكەن. بۇل ٴوز كەزەگىندە ناۋبايحانالار ٴونىمى باعاسىنا اسەر ەتپەي قويمايدى. ماسەلەن، پەتروپاۆل نان ٴپىسىرۋ كومبيناتىنا ٴوز ونىمىنە باعانى 48 تەڭگەدەن اسىرماۋدى مىندەتتەۋ ونىڭ 5 فيرمالىق دۇكەنىن جابۋىنا الىپ كەلگەن. سونىڭ سالدارىنان اۋداندارعا نان جەتكىزىلۋ توقتاپ قالعان. مۇنداي جاعداي وزگەلەردى دە الاڭداتا باستاپتى. دەپۋتات پايىمىنشا، جاعداي­دىڭ بۇلاي قالىپتاسۋىنا كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدا جاساۋشىلار ىقپال ەتۋدە. سوندىقتان، زاڭدىق تۇرعىدان ولارعا تا­بىستى بەلگىلى ٴبىر دەڭگەيدەن اسىرماۋدى مىندەتتەيتىن نورما قاراستىرۋ قاجەت. باعانى بەلگىلى ٴبىر دەڭگەيگە دەيىن كوتە­رۋ­گە رۇقسات بەرۋ ارقىلى اۋىلداعى جەكە ساتۋشىدان باستاپ، كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدا جاساۋشىلاردىڭ ٴارقايسىسى وزىنە تيەسىلى 25 پايىز ۇلەسىنە يە بولادى، دەپ سانايدى دەپۋتات. سوندا اۋىلداعى كارتوپ 40 تەڭگەدەن تىزبەك بويىنشا 125 تەڭگەگە دەيىن عانا وسەر ەدى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋىلدىق وكرۋگتەرىندە سيىر ەتى 480 تەڭگە تۇرسا، كوتەرمە ساۋدا جاساۋشىلار ونى جاپپاي ساتىپ الۋدىڭ ارقاسىندا ەت باعاسى 3000 تەڭگەگە دەيىن شارىقتاپ كەتكەن. ال ٴوز ونىمدەرىن ٴتيىستى باعاسىنا وتكىزە الماعان، ونىڭ ۇستىنە جەمشوپتىڭ قىمباتتاعانىنا بايلانىستى شارۋالار مال باسىن ازايتۋدى ٴجون كورگەن. بۇل ۇدەرىستى ٴتىپتى توقتاتۋ مۇمكىن بولماۋدا، دەيدى دەپۋتات قىنجىلىپ. ەتكە كۆوتا بەرۋدى ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا مينيسترلىگىنەن اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە بەرۋ قاجەت، دەپ سانايتىن­دى­عى­مەن بولىسكەن دەپۋتات مۇنداي جاعداي ەت كومبيناتتارىنىڭ وندىرىسىنە كەرى اسەر ەتىپ وتىرعاندىعىن دا جاسىرمادى. شيكىزات جەتپەگەندىكتەن نەمەسە ونى 3 ەسە باعا­سىنا ساتىپ العاندىقتان، وڭدەۋشى كاسىپورىندار ٴار ٴتۇرلى قوسپالاردى پايدا­لانادى. ونداي ەت ونىمدەرىن يت تە جەۋدەن قاشقاقتايتىن كورىنەدى. قوسپاسى بار ٴسۇتتى دە مىسىق ونشا ىشە قويمايدى. تۇ­رىك تەحنولوگياسى بويىنشا پىسىرىلگەن كۇل­شەنىڭ تەز جاناتىنىن ونىڭ قۇرامىن­دا مۇناي سينتەزىنەن دايىندالعان نەمىس مايىنىڭ بولۋىمەن بايلانىستىرۋ كەرەك ەكەن. باعانىڭ شارىقتاۋىنا اسەر ەتۋشى تاعى ٴبىر فاكتور – ەنەرگەتيكاعا ٴتاريفتىڭ ٴوسۋى. وسى رەتتە دەپۋتاتتار وزدەرى ەنەر­گە­تيكا سالاسىنداعى ٴتاريفتى الەمدىك دەڭ­گەيگە بىرتىندەپ جەتكىزۋ ماقساتىندا جىلىنا ٴبىر رەت ٴتاريفتى كوتەرۋگە زاڭدىق تۇرعىدان رۇقسات بەرگەندىگىن ايتا كەتۋ كەرەك. ونى پەتر گاۆريلوۆيچتىڭ ٴوزى دە مويىنداپ وتىر. ەنەرگەتيكا ٴتاريفىنىڭ 9 پايىزعا ارتۋى وزگە دە تاۋارلاردىڭ باعا­سى­نا اسەر ەتپەي قويمادى. سوندىقتان اتالعان زاڭدىق قۇجاتقا قايتا ورالۋ كەرەك، دەپ سانايدى ول. ەت باعاسى 1،5-2 مىڭ تەڭگە تۇرسا، دۇكەندەردە 600-800 تەڭ­گەدەن ساتىلىپ جاتقان كولباسا ونىم­دەرىنىڭ باعاسى وسىنشالىقتى ارزان بولماۋى ٴتيىس. سوندىقتان ٴونىم قۇرامى ٴار ٴتۇرلى قوسپالارمەن تولتىرىلىپ تاس­تال­عان دەۋگە نەگىز بار. ەلباسىنىڭ حا­لىققا ارناعان بيىلعى جولداۋىندا حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن جاقسارتىپ، ٴومىر ٴسۇرۋ ۇزاقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتى قويىلعان، الايدا، ساپاسىز، قوسپاسى كوپ ازىق-تۇلىكتى تۇتىنۋدان، كەرىسىنشە، دەن­ساۋلىق ناشارلاماسا، جاقسارمايدى. قورىتا كەلگەندە، دەپۋتات اتالعان پروبلەمالاردى ساۋدا جانە ەنەرگەتيكا زاڭنامالارىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ارقىلى شەشۋگە بولاتىندىعىمەن ٴبولىستى. سونى­مەن قاتار، ەت وندىرۋگە كۆوتا ٴبولۋ ماسە­لەسىمەن اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى اينالىسۋى ٴتيىس. قالاي بولعان كۇندە دە دەپۋتات بۇل ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن ۇكىمەت اتقارۋى كەرەك، دەپ ەسەپتەيتىندىگىن ەسكەرتە كەتتى. اسقار تۇراپباي ۇلى. http://www.egemen.kz/28071.html

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!