بيىل شiلدەدەن باستاپ كەدەندiك وداقتىڭ جاڭا تارتiپتەرi جۇزەگە اساتىن بولادى. بۇل وزگەرتۋلەر ەۋروپادان اكەلiنەتiن ۇستالعان اۆتوكولiكتەردiڭ كەدەندiك باج سالىعىنا وراي بولماق. وسىدان بىلاي ەۋروپالىق اۆتوكولiكتەردiڭ كەدەندiك باج سالىعى رەسەيلiك باج سالىعىمەن تەڭەستiرiلەدi. دەمەك ەۋروپالىق ۇستالعان كولiكتەردiڭ قۇنى 25-50 پايىزعا دەيiن قىمباتتايدى.
قازiر كەدەندiك وداق اياسىندا ٴۇش مەملەكەتتiڭ اراسىنداعى ساۋدا اينالىمى، تiپتi بارىپ-كەلۋ دە كەدەنسiز جۇزەگە اسىرىلا باستادى. ياعني اراداعى شەكارا اشىلدى دەگەن ٴسوز. بۇل ەلدەگi تاۋار باعاسىن ىرىقتاندىرۋعا ەرiكسiز ماجبۇرلەيدi. ەگەر رەسەيدە ۇننىڭ بiر كيلوسى – 25-30 رەسەي رۋبلiنە تەڭ بولسا، قازاقستان مەن بەلورۋسسياداعى بiر كيلو ۇننىڭ باعاسى دا وسى دارەجەدە بولۋى تيiس. سەبەبi شەكارا اشىق بولعاندىقتان، كورشi مەملەكەتتەردiڭ الىپساتارلارى بiرiندەگi ارزان تاۋاردى ەكiنشiسiنە تاسىپ اكەتەدi. بۇل ٴوز كەزەگiندە سول مەملەكەتتەگi تاۋار تاپشىلىعىنا اكەپ سوعادى. دەمەك ٴۇش مەملەكەتتەگi باعانىڭ بiر-بiرiمەن ىڭعايلاس بولۋى زاڭدىلىق. بiراق تاعى بiر ماسەلە بۇل باعالاردىڭ بارلىعى رەسەيدەگi باعامەن تەڭەستiرiلۋگە تيiس. كەلiسiم سولاي.
الايدا بۇل رەتتە ەسكەرەتiن تاعى بiر جايت – قازاقستان مەن بەلورۋسسياداعى الەۋمەتتiك تولەمدەردiڭ رەسەيدەن بiرشاما تومەندiگi. ايتالىق، 2010 جىلى قازاقستانداعى ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiش – 1473 تەڭگە، ەڭ تومەنگi كۇن كورۋ مينيمۋمى – 14 752 تەڭگە (100 $) بولعان بولسا، بەلورۋسسيادا ەڭ تومەنگi كۇن كورiس مينيمۋمى – 282 125 بەلارۋس رۋبلi (92،5 $) دەڭگەيiندە، رەسەيدە – 5198 رەسەي رۋبلiنە (176 $) جەتكەن.
كونستيتۋسيا بويىنشا ەڭ تومەنگi ايلىق جالاقى وسى كۇنكورiس مينيمۋمىنان تومەن بولماۋى تيiس. ەندەشە وسى مەملەكەتتەردەگi ەڭ تومەنگi جالاقى مەن زەينەتاقىنى سالىستىرىپ كورەلiك. قازاقستاندا بيىلعى ەڭ تومەنگi جالاقى 15999 تەڭگەگە جەتiپ، ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiش 1512 تەڭگە بولىپ بەكiتiلدi. بيىل قازاقستاندا ەڭ تومەنگi جالاقى مەن ەڭ تومەنگi كۇنكورiس مينيمۋمى تەڭەستiرiلگەن. ەكەۋi دە – 15 999 تەڭگە. رەسەيدە ەڭ تومەنگi جالاقى بىلتىر – 4611 رۋبل (160 $) بولعان. بiراق رەسەي فەدەراسياسىندا 99 سۋبەكتiگە وراي، ورتاشا ايلىق جالاقىسى مەن تومەنگi زەينەتاقى كولەمi ٴار سۋبەكتiدە ٴارقالاي. ماسەلەن بيىل 1 قاڭتاردان ماسكەۋ قالاسى مەن ماسكەۋ وبلىسىنداعى ەڭ تومەنگi زەينەتاقى كولەمi 11 مىڭ رۋبلگە (380 $) جەتتi. بiزدiڭ اقشامەن 55 مىڭ تەڭگە. جالپى العاندا رەسەيدە ورتاشا زەينەتاقى كولەمi 250 اقش دوللارىنا تەڭ ەكەن.
باشقۇرتستاندا ەڭ تومەنگi ايلىق كولەمi 4300 رۋبلدەن 5500 رۋبلگە وسكەن. باشقۇرتستان رەسپۋبليكاسىنداعى ورتاشا ايلىق كولەمi – 15600 رۋبل. بۇل كورسەتكiش بويىنشا باشقۇرتستان رەسەي فەدەراسياسىندا 40-45-شi ورىنعا تۇراقتاعان. رەسەيدەگi ورتاشا جالاقى – 20 300 رۋبل (700 $). ال ساحالين وبلىسىندا ەڭ تومەنگi جالاقى – 9100 رۋبلگە جەتiپ، ماسكەۋ مەن حانتى-مانسي اۆتونومدى وكرۋگiنەن كەيiنگi ٴۇشiنشi ورىنعا قول جەتكiزگەن. ماسكەۋدەگi ەڭ تومەنگi جالاقى كولەمi – 10 100 رۋبل، حانتى-مانسيدە – 9250 رۋبل. دەمەك رەسەيدiڭ كوپتەگەن سۋبەكتiلەرiندەگi تومەنگi جالاقى كولەمi – تومەنگi كۇنكورiس مينيمۋمىنان ەكi ەسەگە دەيiن ارتىق. رەسەي ەكونوميستەرi رەسەي فەدەراسياسىندا 25 ميلليون ادام نەمەسە حالقىنىڭ 17،4%-ى كۇنكورiس مينيمۋمىنان تومەن كولەمدە جالاقى الاتىندىعىن مالiمدەپ وتىر. ال قازاقستان مەن بەلورۋسسيادا بۇل كورسەتكiش – 1،2 جانە 3،6 پايىز. ياعني قازاقستاندا كۇنكورiس مينيمۋمىنان تومەن جالاقىمەن حالىقتىڭ 1،2 پايىزى كۇن كورسە، بەلورۋسسيادا 3،6 پايىزى نان مەن سۋىن ايىرىپ وتىر.
قازاقستانداعى ەڭ جوعارعى زەينەتاقى كولەمi 40 مىڭ (275 $) تەڭگەگە جەتسە، ەڭ تومەنگiسi – 18 325 تەڭگە (125$)، ورتاشا زەينەتاقى كولەمi – 27 481 تەڭگەنi (190 $) قۇراپ وتىر.
قازاقستانداعى ەڭ تومەنگi جالاقى ەڭ جوعارعى زەينەتاقى كولەمiندە – 40 مىڭ تەڭگەنiڭ اينالاسىندا بولسا، ورتاشا جالاقى بىلتىرعى جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنداعى مالiمەت بويىنشا 97 مىڭ تەڭگەنi قۇراعان. ەڭ جوعارعى جالاقى – 214 600 تەڭگەگە جەتكەن. دەمەك قازاقستانداعى الەۋمەتتiك جاعداي رەسەيمەن سالىستىرعاندا اناعۇرلىم تومەن.
بيىل بەلورۋسسيادا ەڭ تومەنگi جالاقى مەن زەينەتاقى كولەمiن كۇرت ٴوسiرiپ جiبەردi. بالكiم ول دا كەدەندiك وداققا ەنگەن ەلدiڭ الەۋمەتتiك جاعدايىن قورعاۋ ماقساتىنان تۋىنداسا كەرەك. قازiر بەلارۋستەگi ەڭ تومەنگi جالاقى كولەمi – 460 مىڭ (150 $)، ەڭ تومەنگi زەينەتاقى كولەمi – 244 100 (80) بەلارۋس رۋبلiنە تەڭەستiرiلگەن. بەلارۋستەگi ورتاشا زەينەتاقى – 693 150 (227$)، ەڭ جوعارعى زەينەتاقى – 1 ميلليون 137 مىڭ (380$ ).
ەسەنگۇل كاپقىزى
http://www.turkystan.kz/page.php؟page_id=52&id=5747
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!