اسىلتۇقىمدى مالدىڭ سوڭىنان اقشا ەرەتىن بولدى

«بارىنەن دە قوي باعىپ، قۇيرىق ماي جەگەن وزادى» دەمەكشى، بۇل زامان مالى باردىڭ باعى دا بار زامان بولىپ تۇر. ويتكەنى مەملەكەتتىك قولداۋ دا، سۋبسيديا دا، ارزان پايىزدى نەسيە دە مال باسىن كوبەيتكىسى كەلەتىندەرگە باعىتتالۋدا. ٴتىپتى كەشە مينيسترلەر كابينەتىنىڭ بۇتىندەي ٴبىر ٴماجىلىسى دە تۇتاستاي مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ارنالدى. ۇكىمەت باسشىسى كارىم ٴماسىموۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن سول سەلەكتورلىق وتىرىستا اۋىل شارۋاشىلىعى ٴمينيسترى اسىلجان مامىتبەكوۆ ەلىمىزدىڭ ەتتى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جايىندا بايانداما جاسادى.

وسى جىلدىڭ ماۋسىمعا دەيىنگى جاعدايىنا قاراساق، احۋال ەداۋىر جاقسارعان ٴتارىزدى. ماسەلەن، ەت ونىمدەرىنىڭ كولەمى – 1،4 پايىزعا، ٴسۇت – 0،6 پايىزعا، جۇمىرتقا 7 پايىزعا وسكەن. ال ٴىرى قارا مەن شوشقانى قوسپاعاندا، مال باسى 0،6 پايىزدان 9،3 پايىزعا كوبەيگەن. ٴىرى قارا مەن تالپاق تاناۋدىڭ باسى كەرىسىنشە، 0،5 پايىزدان 0،2-گە كەمىگەن. ونىڭ وزىندىك سەبەپتەرى بار ەكەن. «سونداي سەبەپتەرىنىڭ ٴبىرى – قىسقى مەرزىمدە مال ازىعىنىڭ تاپشىلىعى»، – دەيدى مينيستر.

مينيستر اسىلتۇقىمدى مالدىڭ ارا سالماعى ٴالى دە بولسا تومەن ەكەنىن جەت­كىزدى. اسىلتۇقىمدى مالمەن اينالىسا­تىن شا­رۋاشىلىقتاردىڭ سانى جىل سايىن ارت­قا­نىنا قاراماستان، اسىلتۇقىمدى مال­دىڭ ساپاسى قامتاماسىز ەتىلمەي وتىر. ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. بىرىنشىدەن، اسىل­­­تۇقىمدى مالداردىڭ ستاندارتقا ٴساي­­­­كەس كەلمەۋى جانە ولاردى ەسەپكە الۋ دەڭ­گەيىنىڭ تومەندىگى. ەكىنشىدەن، سەلەك­سيا­­لىق جانە اسىلداندىرۋ جۇمىستارى­نىڭ ماق­ساتتى تۇردە جۇرگىزىلمەۋى.

ۇشىنشىدەن، مال ازىعى، جەم-شوپ بازا­سىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى. تورتىنشىدەن، مال­دىڭ 60 پايىزى ينبريدينگ، ياعني ٴبىر اتا­لىق پەن انالىقتان تاراعان تولدەردىڭ بىر-بىرىمەن قاشىرىلۋى. بەسىنشىدەن، اسىل تۇ­قىم ەكەنى تولىق راستالماعان بۇقالاردى سيىرعا سالۋ دا اسىلتۇقىمدى مالداردىڭ ساپاسىنا نۇقسان كەلتىرىپ جاتقان كورىنەدى.

مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا اسەر ەتەتىن اسپەكتىلەردىڭ ٴبىرى – ۆەتەريناريالىق قاۋىپسىزدىك. «قازىرگى كەزدە ەپيزووتيالىق جاعداي وتە قيىن»، – دەيدى مينيستر. ٴوز مەرزىمىندە بارلىق كولەمدە جوسپارلى ٴتۇر­دە ۆەتەريناريالىق وڭدەۋ جۇرگىزىلىپ تۇرسا دا، مال اۋرۋى وشاقتارى شىعىپ جاتىر. ماسەلەن، وسى سەنبىدە باتىس قا­زاق­ستان وبلىسىندا اۋسىل اۋرۋىنىڭ وشاعى تىركەلدى. «بۇعان مالداردى اۋسىل اۋرۋى بار بۋفەرلى ايماقتان بوس ايماققا اۋىستىرۋعا تىيىم سالاتىن ۆەتەري­نا­ريالىق زاڭنامانى بۇزۋ سەبەپ بولىپ وتىر»، – دەيدى اسىلجان مامىتبەكوۆ. وسىن­داي زاڭبۇزۋشىلىقتارعا جول بەرمەس ٴۇشىن مينيستر ۇكىمەت باسشىسى كارىم ٴما­ٴسى­موۆكە بۋفەرلىك ايماق بولىپ تابىلاتىن وڭ­تۇستىك قازاقستان، جامبىل، الماتى، قى­زىلوردا وبلىستارىنىڭ اۋماقتارىنان شى­عۋعا رۇقسات بەرىلەتىن پۋنكتتەردە با­قىلاۋدى كۇشەيتۋ جونىندە ىشكى ىستەر مي­نيستر­لىگىنە تاپسىرما بەرۋدى سۇرادى.

مالىن اسىلداندىرۋعا حالىقتى  ىنتالاندىرۋ تەتىگى ىسكە قوسىلماق

اسىلتۇقىمدى، جالپى ەتتى مال شارۋا­شى­لىعىن دامىتۋ بويىنشا مينيسترلىكتەن ناقتى باعىتتار بەلگىلەنىپتى. سونىڭ ٴبىرى – اسىلتۇقىمدى مال شارۋاشىلىعىنا قا­تىس­تى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازانى جە­ٴتىل­ٴدىرۋ. پارلامەنت ٴماجىلىسىنىڭ قاراۋىنا اسىلتۇقىمدى مال شارۋاشىلىعى تۋرالى زاڭ جوباسى جىبەرىلگەن ەكەن. ول زاڭ جوبا­سىنىڭ نەگىزگى جاڭالىقتارىنىڭ ٴبىرى – اسىلتۇقىمدى شارۋاشىلىق مارتەبەسىنەن اسىلتۇقىمدى مال مارتەبەسىنە كوشۋ. ياعني مي­ٴنيستردىڭ سوزىنەن ۇققانىمىز، بۇعان دەيىن سۋبسيديا اسىلتۇقىمدى مال شا­رۋا­شى­لىعىنا بەرىلىپ كەلسە، ەندى قوراسىندا اسىلتۇقىمدى مالى بار ٴسىز بەن بىزگە دە بەرىلمەك. بۇعان كوشۋگە نە ٴماجبۇر بولدى دەسەڭىز، بۇگىندە مالدىڭ 80-85 پايىزى جەكە شارۋالاردىڭ قولىندا. ەگەر دە وسىن­داي ادىسكە كوشەتىن بولساق، جەكە شا­رۋالاردى دا قوراسىنداعى مالىن اسىل­داندىرۋعا ىنتالاندىرامىز دەگەن ٴسوز.

مال بورداقىلاۋ الاڭدارى كوبەيتىلەدى

مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ تاعى ٴبىر باعىتى – ٴىرى قارا مال ەتىن ونەركاسىپتىك ٴون­ٴدىرۋ تەحنولوگياسىنىڭ ينفرا­قۇرى­لىمىن ازىرلەۋ. ياعني بورداقىلاۋعا ار­نالعان شاعىن الاڭداردى، فەرمالىق شا­رۋا­شىلىقتاردى دايىنداۋ. «وسى جىلى 18 مىڭ مال باسىنا ارنالعان بورداقىلاۋ الاڭدارىنىڭ جەلىسىن قۇرۋ جوسپارلانۋ­دا»، – دەيدى مينيستر. ال كەلەسى جىلى 13 مىڭ مال بورداقىلايتىن ورىندار سالۋ جوس­پار­لانىپ وتىر.

اسىلجان مامىتبەكوۆ وسى جانە باسقا دا شارالار جايىندا بايان ەتتى. ال كارىم ٴماسىموۆ ٴتيىستى ۆەدومستۆولارعا تاپ­سىر­ما­لار جۇكتەدى. «بىرىنشىدەن، اۋىل شارۋا­شىلىعى مينيسترلىگى، قارجى، ەكونو­مي­كالىق دامۋ جانە ساۋدا، ادىلەت مينيستر­لىك­تەرىنە بۇگىنگى تالقىلاۋدى ەسكەرىپ، ٴبىر اپتا مەرزىمدە ەتتىڭ ەكسپورت­تىق الەۋەتىن دامىتۋ جوباسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى كەشەندى جوسپار تۋرالى قاۋلى جوباسىن كەڭسەگە ەنگىزۋدى تاپسىرامىن. ەكىنشىدەن، اۋىل شارۋاشى­لىعى مينيستر­لىگى مال شا­رۋا­شىلىعىن­داعى ەتتىڭ ەكس­پورت­تىق الە­ۋەتىن دامىتۋ جوباسىنىڭ ىسكە اسىرىلۋ با­رى­سىنا ۇنە­ٴمى موني­تو­رينگ جۇرگىزۋدى ۇيىم­داستىر­سىن. ٴۇشىن­ٴشى­دەن، وبلىستاردىڭ اكىم­دە­رىنە ەتتىڭ ەكس­پورت­تىق الەۋەتىن دا­مىتۋ جو­باسىن ىسكە اسى­رۋ جونىندەگى بار­لىق ٴىس-شارالاردىڭ ٴسوزسىز ورىندالۋىن جانە جوبا بويىنشا جوسپارلى كورسەت­كىش­تەردىڭ بەرىلگەن نى­ساندارعا سايكەس ورىن­دالۋى تۋرالى ەسەپ­ٴتىڭ اۋىل شارۋا­شى­­لىعى مي­نيسترلىگىنە بەرىلۋىن قامتا­ما­سىز ەتۋدى تاپسىرامىن»، – دەپ نىقتادى تاپسىر­ماسىن كارىم قاجىمقان ۇلى.

اۆتور: سالتان ساكەن

http://alashainasy.kz/politics/24746/

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!