5007
0 
استانا: 
763 
0
اگروتۋريزم اۋىلدىق ٴوڭىردىڭ تۋريستىك تيىمدىلىگىن ارتتىرىپ قانا قويماي، اۋىلدى دامىتۋعا سەپتىگىن تيگىزىپ، ونىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق احۋالىن جاقسارتۋعا بىردەن-بىر ۇلەس قوسادى. اگروتۋريزم اۋىلدىق ايماق جاعدايىن جاقسارتۋ، اۋىل حالقىنىڭ ەكونوميكالىق ٴال-اۋقاتىن كوتەرۋ، جەرگىلىكتى حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ، تابيعي، تاريحي، مادەني مۇرا ٴبىرتۇتاستىعىن ساقتاۋ، وڭىرگە دەگەن شەت ەلدىك ٴارى وتاندىق تۋريستەردىڭ مادەني، تاريحي، ەكزوتيكالىق قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ مەن ارتتىرۋ، ٴوڭىردىڭ تۋريستىك ٴيميدجىن قالىپتاستىرۋ سىندى ٴبىرقاتار وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ٴتيىمدى جولى دا بولا الادى.
الەمنىڭ كوپتەگەن مەملەكەتتەرى اگروتۋريزمدى دامىتۋدىڭ وزىندىك جولدارىن قالىپتاستىرىپ، بۇگىنگى كۇنى ۇلكەن پايداعا كەنەلىپ وتىر، سەبەبى اۋىلدىق تۋريزم الەمدىك تۋريستىك يندۋستريانىڭ ەڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان سالاسى. وسى ورايدا، رەسپۋبليكامىزدىڭ اۋىلدىق ايماقتارىنىڭ جاعدايىن كوتەرۋدىڭ ٴارى ەكونوميكالىق تۇرعىدان ٴتيىمدى شاعىن تۋريستىك ورتالىق رەتىندە ماڭىزىن ارتتىرۋدىڭ نەگىزگى جولى - اگروتۋريزمدى دامىتۋ ىسىندەگى شەتەلدىك تاجىريبەنى يگەرۋ جانە ونى ٴوز مەملەكەتىمىز ىشىندە راسيونالدى تۇردە قولدانۋ.
اگروتۋريزم - جەكە مەنشىك سەكتور نەگىزىندە (اۋىلدىق ٴۇي) قۇرىلاتىن فەرمەرلىك شارۋاشىلىق اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان ەكولوگيالىق تۋريزم ٴتۇرى رەتىندە تانىلاتىن دەمالىس. اگروتۋريزم ٴوزىنىڭ اۋىلدىق ايماقتاعى جەكە مەنشىك باسپاناسى نەگىزىندە تۋريستەردى قابىلداۋشى وتباسىنىڭ ورناسلاستىرۋ، تاماقتاندىرۋ، ويىن-ساۋىق سىندى قىزمەتتەردى كەشەندى تۇردە ٴوزى ۇيىمداستىرىپ، تۇتىنۋشىعا ۇسىناتىندىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى جانداندىرۋ مەن اۋىلداعى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ نەگىزگى جولى رەتىندە بۇگىنگى كۇنى قالا حالقىنىڭ سۇرانىسىنا يە بولىپ وتىرعان اۋىلدىق ٴتۋريزمدى دامىتۋ ۇردىسىنە ايرىقشا ٴمان بەرۋ ەكونوميكالىق تۇرعىدان ورىندى بەتبۇرىس بولار ەدى.
اۋىلدىق ٴتۋريزمنىڭ تارالۋىنىڭ وزىندىك گەوگرافياسى بار. بۇنداي دەمالىس ٴتۇرىنىڭ دامۋى ۋربانيزاسيانىڭ جوعارى دەڭگەيىمەن سيپاتتالاتىن باتىس ەۋروپا مەن سولتۇستىك امەريكا مەملەكەتتەرىنە ٴتان. ىشكى تەرريتوريالارعا، ەڭ الدىمەن تابيعي وبەكتىلەرگە دەگەن سۇرانىس پەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ٴوسۋى وسى ەلدەردەگى ىشكى ٴتۋريزمنىڭ دامۋىنىڭ العىشارتى بولدى جانە ەكولوگيالىق مادەنيەتتىڭ جوعارى دەڭگەيىمەن ۇشتاسا وتىرىپ، اگروتۋريزمدى اسا تانىمال تۋريزم ٴتۇرى رەتىندە قالىپتاستىردى. وبەكتىسى اۋىلدىق ايماق، فەرما بولىپ تابىلاتىن اگروتۋريزم تابيعات اياسىندا تىنىشتىقتا تىنىعۋدان باستاپ، بەلسەندى دەمالىسقا دەيىنگى كەڭ مۇمكىندىكتەردى اشاتىندىقتان بالالار تاراپىنان دا ايرىقشا سۇرانىسقا يە. قازىرگى تاڭدا اگروتۋريزم ەۋروپادا كەڭىنەن تارالعان قۇبىلىس بولىپ وتىر. ٴار جىل سايىن يتاليا، فرانسيا، يسپانيا بىرنەشە ميلليون اگروتۋريستەردى قابىلدايدى. رەسەي مەن بەلارۋسيا ەلدەرى دە ٴتۋريزمنىڭ اگروتۋريزم سىندى تابىستى تۇرىنە ايرىقشا كوڭىل بولۋدە، ٴارى ونى جان-جاقتى قولداپ، دامىتۋدا. قالا حالقىنىڭ باسىم بولىگىنىڭ فەرمەرلىك شارۋاشىلىق بويىنشا ەكسكۋرسيا قۇرۋ ٴۇشىن كوپتەگەن قاراجات جۇمساۋعا دايىن ەكەندىگى شەتەلدىڭ ٴبىرقاتار مەملەكەتتەرىندە ورىن الىپ وتىرعان اگروتۋريزمگە دەگەن سۇرانىستان كورىنىس تابادى. سونىڭ ايقىن ٴبىر دالەلىندەي ۆاشينگتون ماڭىنداعى فەرمالاردىڭ بىرىنە جىل سايىن 8000 ٴتۋريستىڭ (سونىڭ ىشىندە جاڭا زەلانديا مەن وڭتۇستىك افريكا مەملەكەتتەرىنەن) كەلەتىندىگىن مىسال ەتۋگە بولادى. وسىنداي ساناتتاعى تۋريستەر جەر وڭدەۋ، مال باعۋ، ەگىن جيناۋ ىسىنە تىكەلەي وزدەرى قىزىعا قاتىسىپ، بۇنداي ەكزوتيكاعا 1000 دوللار شاماسىندا، ٴتىپتى كەيدە ودان دا كوپ قاراجات تولەۋدەن تايىنبايدى ەكەن. اقش-تىڭ زاماناۋي رانچولارى فەرمەرلىك شارۋاشىلىق بويىنشا ماستەر-كلاسستار وتكىزىپ قانا قويماي، تۋريستەرگە تابيعي ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنەن تاعام ازىرلەۋ شەبەرلىگىن دە اقىلى تۇردە ۇيرەتەدى.
ال قازاق اۋىلدارىندا ٴبىر كيىز ٴۇيدى قۇرىپ جىبەرىپ، بالداي قىمىز ساپىرىپ، باۋىرساق پەن قازى-قارتا ۇسىنىپ، ماي شايقاۋ، كۇبى ىستاۋ، قىمىز ٴپىسۋ سىندى دالا ٴداستۇرىنىڭ دارا سالتىن كورسەتەتىن كەرەمەت ماستەر-كلاسستار وتكىزۋگە بولار ەدى. وعان اتبەگىلىك، قۇسبەگىلىك ونەردى قوسسا، قازاقتىڭ دومبىراسىن كۇمبىرلەتىپ، قوڭىر ٴانىن اۋەلەتىپ ارنايى باعدارلامالار ۇيىمداستىرىپ، شەت ەلدىك تۋريستەردىڭ ەكزوتيكاعا دەگەن، وتاندىق تۋريستەردىڭ قىزىقتى دەمالىسقا دەگەن ۇلكەن سۇرانىسىن قاناعاتتاندىراتىن ٴتۋرونىمدى جاساپ شىعارۋعا كەڭ كولەمدى مۇمكىندىك بار. بۇل كوپ قاراجاتتى دا تالاپ ەتپەيدى، اۋىلدىڭ قارابايىر كۇيبەڭ تىرلىگىندە كۇندەلىكتى ٴجۇرىپ جاتقان تىنىس-تىرشىلىك ارەكەتىن ادەمى ەتىپ، اسەرلى ەتىپ ۇسىنۋ عانا. ال ەكزوتيكاعا، جاڭالىققا اۋەس تۋريستەر بۇعان اسا قۇشتار جانە وعان كوپ قارجى جۇمساۋعا دايىن. وسى ورايدا اگروتۋريزم پايدا تابۋدىڭ نەگىزگى كوزى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ول قوسىمشا جۇمىس ورىندارىن قالىپتاستىراتىن ٴتيىمدى ٴۇردىس رەتىندە تانىلىپ وتىر، سوندىقتان دا ول بۇگىنگى كۇنى بارلىق جاعىنان ٴتيىمدى جاڭا بەتالىس رەتىندە الەمنىڭ كوپتەگەن مەملەكەتتەرىندە ۇلكەن قولداۋعا يە بولىپ وتىر. ليتۆادا اگروتۋريزم سالاسىنا جۇمىلدىرىلعان 700، پولشادا 18000، بەلارۋسيادا 80 «اگروۋسادبا» بار. پولشا ٴوز كەزەگىندە 18 جىلدان استام ۋاقىت بويى اگروتۋريزمدى ەكونوميكانىڭ ٴتيىمدى دە قارقىندى سالاسى رەتىندە دامىتىپ كەلەدى.
ەۋروپاداعى اۋىلدىق ٴتۋريزمنىڭ كوشباسشىسى يتاليا بولىپ تابىلادى. اگروتۋريستىك قىزمەتتەردى ۇسىناتىن وسىنداي 10 مىڭنان اسا شارۋشالىقتاردىڭ سانىنا يە يتاليادا 1999 جىلداردىڭ وزىندە-اق ٴتۋريزمنىڭ بۇل تۇرىنەن تۇسكەن تابىس 450 ملن. اقش دوللارىن (بتۇ، 1999ج) قۇراعان. ارگوتۋريزمدى ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ ماڭىزدى سەكتورى رەتىندە دامىتۋ تۋرالى فەدەرالدىق زاڭ يتاليادا 1985 جىلدىڭ 5 جەلتوقسانىندا قابىلدانعان بولاتىن. قازىرگى تاڭدا يتاليا جىل سايىن 2 ملن. اسا اگروتۋريستەردى قابىلدايدى. العاشقىدا يتالياندىق وكىمەت اگروتۋريستەردى ورنالاستىرۋ قىزمەتىن ٴىرى ينۆەستيسيالار كومەگىنسىز-اق اۋىلدىڭ قارجىلىق-ەكونوميكالىق جاعدايىن ٴبىرشاما كوتەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن فەرمەرلەردىڭ قوسالقى قىزمەتى رەتىندە عانا قاراستىردى. دەگەنمەن بۇگىنگى كۇنى اتالعان تۋريستىك ونىمگە دەگەن اۋقىمدى سۇرانىس قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن اۋىل تۇرعىندارى ٴۇشىن قوسالقى ەمەس، نەگىزگى قىزمەت تۇرىنە اينالىپ وتىرعان ارگوتۋريزم تۇجىرىمداماسىن تۇتاستاي وزگەرتتى.
اۋىلدىق تۋريزم نەگىزىنەن يتاليانىڭ سولتۇستىگى مەن وراتالىعىندا تارالعان، جانە بۇل سالانىڭ باستى كوشباسشىلارى - توسكانا مەن ترەنتينو - وڭتۇستىك تيرول. بۇل ايماقتاعى اگروتۋريزمنىڭ ٴساتتى دامۋى ەن الدىمەن وسى ٴوڭىردىڭ جاقسى دامىعان تۋريستىك ينفراقۇرىلىمىنا جانە وسى جەرلەردىڭ تاريحي ورتالىق رەتىندە تانىمال بولۋىنا بايلانىستى. وسى اتالعان باستى ەكى فاكتور قاتارىنا سونداي-اق تابيعات كوركىن، تاريحي-مادەني جانە تابيعي قۇندىلىقتاردىڭ باي قورى مەن جەرگىلىكتى جەردىڭ اس ازىرلەۋ ٴداستۇرىن دە قوسۋعا بولادى. ال ٴبىزدىڭ قۇندىلىقتار بۇدان اسىپ تۇسپەسە، استە كەم ەمەس.
جالپى العاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اگروتۋريزمدى دامىماعان سالا رەتىندە سيپاتتاۋعا بولادى. كورىكتى جەرلەردە ورنالاسقان اۋىلدىق ايماقتاردىڭ كوبى اۋىلدىق ٴتۋريزمدى دامىتۋعا قاجەتتى بارلىق تابيعي، تاريحي، مادەني رەسۋرستارعا يە، ٴبىراق بۇندا سول رەسۋرستاردى ٴتيىمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اگروتۋريزم ينفراقۇرىلىمى جوق، سوندىقتان دا شەتەلدىك تاجىريبەنى وڭتايلى قولدانۋ بۇل ٴوڭىردىڭ بولاشاعى ٴۇشىن اسا ماڭىزدى، سەبەبى اگروتۋريزمدى دامىتۋ ٴوڭىردىڭ تۋريستىك رەسۋرستارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ باستى كەپىلى بولماق.
رەسپۋبليكامىزداعى اگروتۋريزمنىڭ بولاشاقتاعى الەۋەتتى تۇتىنۋشىلارى ورتا تاپ بولماق. اگروتۋريزم جەكەلەگەن دەمالىستىڭ ٴتۇرى رەتىندە ورىن اۋىستىرۋ، ويىن-ساۋىق ٴىس-شاراسى مەن ەكسكۋرسيوندىق باعدارلامانىڭ ۇيىمداستىرىلۋىن قاراستىرا وتىرىپ، نەگىزىنەن ورتا تاپ قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرادى.
اۋىلدىق ٴتۋريزمنىڭ تۇتىنۋشىلارى نەمەسە ماقساتتى توپتار رەتىندە تومەندەگى تۋريستەر ساناتى قاراستىرۋعا بولادى:
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!
