170 مىڭ تەڭگەنىڭ شارشى مەترى وتە قويار ما ەكەن؟

اڭگىمەنى ارىدەن ەمەس، ەڭ بەرىدەن وربىتەتىن بولساق، وندا ٴبىر اقيقاتتىڭ بەتى اشىق، ول - ۇلەسكەرلەر داۋىن وڭتايلى شەشكەن 2010 جىلعى «سامۇرىق-قازىنا» حولدينگى قۇرىلىسىن اياقتاپ، پايدالانۋعا بەرگەن تۇرعىن ۇيلەردىڭ شارشى مەترى شامامەن 120 مىڭ تەڭگەگە باعالانعاندىعى. ەندى كەلىپ ٴدال وسى كورسەتكىش باقانداي 50 مىڭ تەڭگەگە ٴوسىپ كەتكەن. سەبەپ نەدە؟ ول جاعى بىزگە ايتىلعان جوق. ٴتىپتى ٴدال ٴوز باسىم ول سەبەپ ايتىلسا دا ونى تەرىسكە شىعاراتىن ناقتى دالەل تابار ەدىم. باسقانى بىلاي قويعاندا، 2010 جىلدان بەرى تۇرعىن ٴۇي باعاسىن وسىرەتىندەي نەگىز بولا قويعان جوق. ونىڭ ۇستىنە پرەزيدەنتىمىز 2010 جىلعى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا وتاندىق قۇرىلىس سالاسىن دامىتۋ ٴۇشىن قۇرىلىس تاۋارلارى يندۋسترياسىن دامىتۋدى وسى سالاداعى باستى مىندەتتەردىڭ ٴبىرى رەتىندە اتاپ كورسەتكەن بولاتىن. سول باعدارلاما بويىنشا وتاندىق سەمەنت، كىرپىش، اينەك، قيىرشىق تاس، بەتون پليتالارى، پلاستيكالىق ەسىك-تەرەزە زاۋىتتارى مەن سەحتارى ومىرگە كەلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتقانىن بىلەمىز. سولاردىڭ ٴبىرازى «يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق باعدارلاما» شەڭبەرىنە ەنىپ، مەملەكەتتىك قارجىمەن ينۆەستيسيالانعاندار. ەندەشە، ولاردىڭ قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ باعاسىن وسىرۋگە مۇلدە قۇقى جوق. ەكىنشىدەن، جەر تەلىمدەرىنىڭ باعاسى 2007 جىلدان بەرى الدەقايدا ٴتۇسىپ كەتكەن. ەندەشە، ونى كىم، قالاي كوتەرىپ تۇر، ول جاعى بىزگە بەلگىسىز. جالپى، جەر تەلىمدەرى ماقساتتى پايدالانىلماسا، ونى مەملەكەت ٴوز مەنشىگىنە سول باستاپقى باعاسىمەن ساتىپ الۋعا قۇقىلى. ەندەشە، جەر تەلىمدەرىن قايىرا ساتۋ ارقىلى بايىعىسى كەلگەندەرگە كىم جانە نەلىكتەن كومەكتەسكىسى كەلىپ ٴجۇر؟ ۇشىنشىدەن، ٴدال قازىرگى جاعدايدا قازاقستانداعى كەز كەلگەن تۇرعىن ٴۇي قۇرىلىسىنىڭ وزىندىك قۇنى شامامەن 800 دوللاردان اسپايدى. وزىندىك قۇننىڭ تەڭ جارتىسىنداي ۇستەمە قوسىپ، ونى باعاعا اينالدىرۋدى كىم ويلاپ تاپتى؟ ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىك، 170 مىڭ تەڭگە دەگەنىمىز شامامەن 1200 دوللاردان اساتىن قارجى. ونىڭ 800 دوللارى وزىندىك قۇن بولسا، باعامەن اراداعى قوسىمشا 400 دوللاردان اسىپ تۇرعان جوق پا؟ ٴيا، سولاي. بۇل اڭگىمەنىڭ باسى عانا. ەندى اڭگىمەنىڭ كەلەسى بولىگىنە كوشەتىن بولساق، وندا ول بىلايشا ورنەكتەلەدى: قازىرگى قازاقستان جاعدايىنداعى ورتاشا جالاقى شارشى مەترى 170 مىڭ تەڭگە تۇراتىن ٴۇيدى الۋعا جەتە مە؟ جوق! ويتكەنى ٴبىزدىڭ ەلىمىزدەگى ورتاشا ايلىق 84 مىڭ تەڭگە بولىپ تۇر. ال ايلىعى 170 مىڭ تەڭگە بولاتىن قىزمەتكەرلەر مەن جۇمىسشىلار مۇلدە از. ەكىنشىدەن، «ەكونوم كلاسس» دەيتىندەر ورتاشالارعا ارنالعان. ياعني بۇل نىساندى قازاقستاننىڭ ورتا جالاقىلى قىزمەتكەرلەرىنىڭ بارلىعى قينالماي ساتىپ الۋى ٴتيىس. وسى تۇرعىدان العاندا، وسىنداي ەڭ ارزان باسپانانى ٴبىزدىڭ قازىرگى مۇعالىمدەرىمىز، دارىگەرلەرىمىز، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنداعى ازاماتتارىمىز ساتىپ الا الا ما؟ وسىلاردىڭ جالاقىسى وسىنداي باعاداعى باسپانانىڭ اقىسىن تولەۋگە جەتە مە؟ جوق، تاعى دا جوق. قازىرگى تاڭدا الماتى قالاسىندا بۇدان 4-5 جىل بۇرىن سالىنعان پاتەرلەردىڭ ٴوزى ادام تۇرمايتىن نىسانعا اينالعان. ويتكەنى ولاردى ساتىپ العاندار ٴالى كۇنگە دەيىن بانكتەرمەن داۋلاسىپ ٴجۇر. ولاردىڭ كەلەسى ٴبىر توبى پاتەرلەرىن جالعا دا بەرە الماي جاتىر. سەبەبى بۇلاردىڭ جالاقىسىنىڭ (ارەنپلاتا) تولەۋدىڭ ٴوزى قاراپايىم حالىقتىڭ قولىنان كەلمەيتىن شارۋاعا اينالعان. سوندا ولار نە ٴۇشىن سالىنعان؟ ٴبىزدىڭ الدىن الا ەسەپتەۋىمىز بويىنشا شارشى مەترى 170 مىڭ تەڭگەلىك باسپانانى بىردە-بىر ورتا جالاقىلى قىزمەتكەر ساتىپ الا المايدى. سوندا بۇل جاڭا قۇرىلىس تا يەسىن تاپپاي قاڭىراپ بوس تۇرۋى كەرەك پە؟ الدە بۇل نىسانداردى تاعى دا قالتالىلار يگىلىگىنە اينالدىرا ما؟ ەڭ وڭتايلى جولى وسى سەكىلدى. ولاي بولسا، ٴبىز بۇل باعدارلامانى ورتاشا قازاقستاندىقتى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ ٴۇشىن ەمەس، تاعى دا بايشىكەشتەردى جارىلقاۋ ٴۇشىن، جاساپ جۇزەگە اسىرعان بولىپ شىعامىز عوي. سوندا كىمدى الدايمىز؟ اتقارۋشى بيلىككە سەنىم ارتىپ، مىندەت جۇكتەگەن ەلباسىمىزدى الداعان بولامىز با؟ مىنەكەي، سۇراقتار تىزبەگىنىڭ تىرەلەتىن جەرى وسى. سوندىقتان دا ٴبىز بۇل ماسەلەگە اسا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، ٴوز پىكىرىمىزدى وقىرماننىڭ جانە اتقارۋشى بيلىكتەگى جاۋاپتى تۇلعالاردىڭ نازارىنا ۇسىنباقپىز. ولار بىلايشا تىزبەكتەلەدى: 1) شارشى مەترى 170 مىڭ تەڭگەلىك پاتەرلەر ورتاشالار ٴۇشىن قول جەتىمدى ەمەس، ەرتەگىدەگىدەي قيال نىسانى; 2) شارشى مەترى 170 مىڭ تەڭگەلىك پاتەردى ساتىپ الۋ ٴۇشىن ٴمۇعالىم، دارىگەر نەمەسە ورتا دەڭگەيدەگى شەنەۋنىك جالاقىمەن قايتارۋعا ەشقانداي بانك يپوتەكالىق نەسيە بەرمەيدى; 3) وسى ەكى سەبەپتەن بۇل نىساندار ٴوتىمسىز تاۋارعا اينالىپ، ەلىمىزدەگى تۇرعىن ٴۇي قۇرىلىسى العا باسۋدىڭ ورنىنا، كەرى كەتەدى. نەمەسە مۇنداي نىسانداردى تاعى دا قالتالىلار ساتىپ الىپ، بايۋدىڭ ٴبىر كوزىنە اينالدىرادى. قورىتا ايتقاندا، قازاقستان ٴۇشىن تۇرعىن ٴۇي قۇرىلىسىن، ونىڭ ىشىندە ورتاشالارعا ارنالعان يپوتەكالىق جۇيەمەن سالىناتىن تۇرعىن ٴۇي قۇرىلىسىن دامىتۋ باستى قاجەتتىلىك. سولاي بولا تۇرسا دا ٴبىز جوعارىدا اتاپ كورسەتكەن باعا مولشەرىمەن بۇل سالانى دامىتۋ مۇمكىن ەمەس. ول ول ما، بۇل باعا مولشەرى كەزەكتى قارجى داعدارىسىنىڭ قوزدىرۋشىسى قىزمەتىن اتقاراتىن سىڭايلى. سوندىقتان دا بۇل ىسكە مەيلىنشە مۇقيات قاراۋ كەرەك سەكىلدى. ال «بيزنەس-كلاسس» دەيتىندەردى دە سالۋدا مەيلىنشە مۇقيات بولۋ قاجەت سەكىلدى. ويتكەنى ونىڭ دا ٴدال ٴقازىر بەلگىلەنىپ تۇرعان باعاسى اۆسترياداعى قالالاردىڭ ۇيلەرىنەن 1،5-2 ەسەدەي قىمبات بولىپ تۇر. مىنە، ماسەلە قايدا جاتىر؟ قورىتا ايتقاندا قۇرىلىس سالاسى وڭاي بايۋدىڭ توتە جولى ەمەس. بۇل سالاداعى باعانىڭ مولشەردەن 20-30 پايىزدىق ٴوسىمى دە داعدارىستى ومىرگە اكەلۋگە قىزمەت ەتەدى. سوندىقتان دا سالانى دامىتۋدى قالاۋشىلار «اۋزى كۇيگەن ٴۇرىپ ىشەدى» دەگەننىڭ كەيپىندە جۇمىس ىستەۋى ٴتيىس. بۇل جەردە «تويىنۋ» مۇمكىن ەمەس. ٴارقاشان دا «قاقالىپ قالۋىڭ مۇمكىن ەكەنىن» ەستەن شىعارماعاندار عانا ۇتادى. ٴيا، سولاي، باعدارلامانى زاڭداستىرماي تۇرىپ ەڭ اۋەلى باعانىڭ ەڭ جوعارعى شەگىندە تاۋاردىڭ وتىمدىلىگى قانداي بولاتىنىن ساراپتان وتكىزىپ الۋ كەرەك. تاڭشولپان بەكبولات http://www.aikyn.kz/index.php؟option=com_content&task=view&id=6391&itemid=2

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!