بەرىك ٴۋالي: ەفير ۇستانىمى — ەشكىمدى الالاماۋ ەكسكليۋزيۆ

— ٴبىر جىلدا نەشە رەت ەفيرگە شىعىپ ۇلگەردىڭىزدەر؟

— العاشقى باعدارلاما وسىدان تۋرا ٴبىر جىل بۇرىن مەملەكەت باسشىسىنىڭ «بولاشاققا باعدار. رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىنا وراي ەفيرگە شىقتى. جانە العاشقى شىعارىلىم وسى ماقالاعا ارنالدى. سودان بەرى 44 باعدارلاما دايىنداپ، پاتشا كوڭىلدى كورەرمەننىڭ القاسىنا سالىپپىز. العاشقى بىرنەشە ايدا باعدارلاما الدىن الا تاسپاعا ٴتۇسىرىپ الىپ بەرىلسە، كەيىننەن تەلەارنانىڭ جاڭا ماۋسىمىندا ياعني، كۇزدەن باستاپ تىكەلەي ەفيرگە شىقتى. ناقتىراق ايتار بولسام، بۇگىنگە دەيىن 30 باعدارلامانى كورەرمەنگە تىكەلەي ەفيردە ۇسىندىق، ٴ14-ىن جازىپ الىپ كورسەتتىك. تىكەلەي ەفير بولعان سوڭ ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگى دە ۇلكەن، كورەرمەننىڭ قىزىعۋشىلىعى دا باسىم. تاعى ٴبىر ەرەكشەلىگى – تىكەلەي ەفيردە «ايتىلعان ٴسوز، اتىلعان وق» - مونتاجداپ الىپ تاستاۋ، قييۋ دەگەن جوق. كىم قالاي ايتتى، كىم نە ايتتى، بارلىعى سولاي كەتەدى. قىسقاسى، ۇلكەن تاۋەكەلگە بەل بايلايسىڭ. دەگەنمەن بۇعان حالىق تا، ٴوزىمىز دە ۇيرەندىك. سوندىقتان شىعار، تىكەلەي ەفير بولماسا توك-شوۋدىڭ ٴوزى قىزىقسىز سەكىلدى بولىپ تۇرادى.

— باعدارلاما بارىسىندا ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك ارنالاردان ٴبىراز جىلدان بەرى كورىنبەي كەتكەن ساياسي تۇلعالار ەفيرگە شىقتى. بۇل، ٴوزىڭىز ايتقانداي، ۇلكەن تاۋەكەلدى قاجەت ەتەتىن جاعداي. جوعارىدان قالاي رۇقسات بەردى بۇعان؟

— بۇل باعدارلامانىڭ كورەرمەنمەن قاۋىشۋى ەرلان قاريننىڭ ۇلتتىق ارنانىڭ باسشىلىعىنا كەلۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى. ٴبىر جىل بۇرىن ەرلان تىنىمباي ۇلى باسشىلىققا كەلگەن سوڭ، مەنى شاقىرىپ، ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ساياسي ومىرىنە بارلاۋ مەن تالداۋ جاسايتىن ٴبىر ساياسي توك-شوۋدىڭ كەرەكتىگىن ايتتى. ماعان سول باعدارلامانى جۇرگىزۋگە ۇسىنىس جاسادى. وسىلايشا ٴبىز ەفيرگە قايتا شىعا باستادىق. بۇل جەردە باسشىنىڭ باتىلدىعىن ايتا كەتكەن دۇرىس. اقىرى قوعامدىق-ساياسي توك-شوۋ بولسا، قوعامدا ورنى بار، ساياسي پىكىرى قالىپتاسقان ازاماتتاردى شاقىرۋدى ۇسىندىم. ٴتوراعانىڭ كوزدەگەنى دە سول ەدى.

ٴبىزدىڭ ۇستانىمىمىز — ەشكىمدى الالاماۋ. ەفيرگە شىعاتىن تاقىرىپ بويىنشا كىم وتكىر، وزەكتى پىكىر ايتا الادى، ول مەيلى وپپوزيسيالىق كوزقاراستاعى ازامات پا الدە مەملەكەتتىك قىزمەتكەر مە، ماڭىزدىسى ول ەمەس، ماڭىزدىسى – ٴوز كوزقاراسى مەن قوعامداعى ماسەلەنى ناقتى قوزعاي بىلسە بولعانى.

وسى پرينسيپپەن، حالىق ٴوزى كۋا بولعانداي، ٴامىرجان قوسانوۆ، ەرمۇرات ٴباپي، ايدوس سارىم، مۇحتار تايجان، ابزال قۇسپان، راسۋل جۇمالى، ەرلان سايروۆ، بەرىك ٴابدىعالي ت.ب. قاتارلى قوعامدا وزىندىك ورنى بار، حالىق مۇددەسى ٴۇشىن ايتارى بار ازاماتتاردى شاقىرىپ، ماسەلەنى تالقىلاپ ٴجۇرمىز. كەيبىر ازاماتتار ەكى-ۇش رەت ەفير قوناعى بولدى. سوندىقتان، ٴبىز قازاقستان حالقىن، ازاماتتارىن الالاپ، پىكىرى ٴبىزدىڭ بيلىككە ۇنامايدى ەكەن دەپ ەشكىمدى شەتقاقپاي جاساعان جوقپىز.

تاعى ٴبىر ماسەلە، مىسالى، بۇرىن مەن 31 تەلەارنادا «دودانى» جۇرگىزگەندە حالىقتىڭ باعدارلاماعا قاتىستى پىكىر ايتۋى شەكتەۋلى ەدى. ياعني، ول كەزدە الەۋمەتتىك جەلىدە تالقىلاۋ جوق ەدى. ال قازىرگى كەزدە ەرىنبەگەننىڭ ٴبارى وتىرىپ الىپ كەز كەلگەن باعدارلاماعا ٴوز پىكىرىن اشىق ايتىپ، تالقىعا سالۋىنا مۇمكىندىگى بار. ودان قالسا، اقپاراتتىق پورتالدار دا حال-قادىرىنشا تالقىلاپ جاتادى. ەگەر ٴبىز جوعارىدا ايتىلعان ازاماتتارعا الاڭ ۇسىنباي، ولاردىڭ «اۋزىنا قاقپاق» بولاتىن بولساق، ٴبىرىنشى وزىمىزگە سىن كەلەتىنى انىق. سوندىقتان، ٴقازىر قانداي دا ٴبىر ٴسوز بوستاندىعىنا، پىكىر ەركىندىگىنە شەكتەۋ قويىپ وتىرعان جوقپىز دەپ ايتا الامىن. ايتارى بار، شىنايى، ٴمىندى تۇزەيتىن سىن بولسا، ونىڭ بارلىعى ەفيردەن بەرىلىپ جاتىر. بالكىم شىعارماي قويساق، سوندا سىنعا ۇشىراۋىمىز مۇمكىن ەدى. سوندىقتان دا، بىزگە انانى شىعارمادىڭ، مىنانى شىعارمادىڭ دەگەن ٴسوز جوق. حالىقتىڭ كوكەيىندە «وسى ازامات ەفيردەن سويلەسە» دەگەن ازاماتتىڭ بارلىعىنا كەمىندە ٴبىر رەت، ايتپەسە ٴۇش-تورت رەت تىكەلەي ەفيرگە شىعارىپ ويلارىن ەلگە جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرىپ جاتىرمىز.

تاعى ٴبىر ايتا كەتەتىن جاعداي، ەفيرگە كىمدى شاقىرۋ كەرەك، كىم وسى جولعى تاقىرىپتى تولىعىراق بىلەدى دەگەن ماسەلەنى ەرلان تىنىمباي ۇلىمەن جانە شىعارماشىلىق توپپەن ۇنەمى اقىلداسىپ وتىرامىز. مۇندايدا سالماقتى وي، سارابدال پىكىر ايتادى-اۋ دەگەن ۇلكەن-ۇلكەن لاۋازىمدى تۇلعالارعا ەرلان تىنىمباي ۇلىنىڭ ٴوزىن سالاتىن كەزدەرىمىز بولادى.

— تىكەلەي ەفيردە اۋىل شارۋاشىلىعى، ۇلتتىق ەكونوميكا، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى قاتارلى بىرنەشە مينيسترلىكتى قاتتى سىنادىڭىزدار. بۇرىن مۇنداي بولماعان. وسىدان كەيىن سىزدەرگە ەسكەرتۋ جاساعان جوق پا، بۇلارىڭ نە دەگەندەي؟

— «ٴسوز بوستاندىعىنا شەكتەۋ بار ما؟» دەگىڭ كەلىپ تۇر عوي. شىنى كەرەك، «1-ستۋديا» ساياسي توك-شوۋىنا كەلگەن قوناقتاردىڭ ەركىن ويى، كەز كەلگەن ماسەلەگە شىنايى، بۇگىنگى كۇننىڭ كوزقاراسىمەن قاراۋى، سوعان ساي ٴوز ويلارىن اشىق ٴبىلدىرۋى، ٴبىزدىڭ قوعامدا بۇرىننان قالىپتاسىپ قالعان «پىكىر الۋاندىعىنا، ەركىن سوزگە شەكتەۋ بار» دەگەن پىكىردى جوققا شىعارادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ٴبىز باعدارلاماعا بارلىق مينيسترلىكتىڭ وكىلىن، ٴتىپتى مينيسترلەردىڭ ٴوزىن شاقىرامىز. سولاردىڭ قاتىسۋىمەن باعدارلامادا كوتەرىلگەن تاقىرىپتى تالقىلايمىز. دەگەنمەن كەيبىر مينيسترلىكتەر وزدەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنەن جالتارىپ، ەفيرگە كەلمەي قوياتىن كەزدەرى بولادى. مىسالى ٴبىز ٴبىر رەت سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە ارنايى حات جازىپ، باعدارلاماعا قاتىسۋعا شاقىردىق. ولاردان ەشكىم كەلمەدى. مەن ەفير بارىسىندا وسىنى ايتتىم، باعدارلاماعا شاقىرىپ ەدىك كەلمەدى دەپ. سودان كەيىن ولار بىزگە وزدەرى حابارلاسىپ، كەز كەلگەن باعدارلاماعا، قاي ۋاقىتتا شاقىرساق تا، قالمايتىن بولدى. ودان كەيىن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىن سىنعا الدىق. باعدارلامادا ايتىلعان ماسەلەگە جاۋاپتى ادام جىبەرمەگەنى ٴۇشىن. ەلىمىز بويىنشا ٴبىراز سىنعا ۇشىراعان ٴبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى دە ٴبىزدىڭ ساۋالدارعا تولىق جاۋاپ بەرە الماعانى ٴۇشىن سىنعا ٴىلىندى. دەگەنمەن ولار كەلەسى باعدارلامادا ۆيسە-مينيستردىڭ ٴوزىن جىبەردى. ەلىمىزدە ورىن العان توتەنشە جاعدايلار بويىنشا توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى ٴتوراعاسىنىڭ ٴبىرىنشى ورىنباسارى كەلدى. تىكەلەي ەفيردە كوميتەت جۇمىسىنىڭ ولقىلىقتارىن ايتتىق.

ارينە، ٴبىز كىمدى سىناساق تا، ويدان شىعارىپ نەمەسە جالعان جالا جاۋىپ وتىرعان جوقپىز. حالىقتىڭ ويىن ايتتىق. ال ٴبىزدىڭ سىنىمىز نەگىزسىز بولاتىن بولسا، ولار سوتقا بەرۋگە قۇقىلى عوي. سوندىقتان دا، ٴبىز كىمدى قالاي سىناۋ كەرەگىن، قاي جەردە نەنى ايتۋ كەرەگىن، سىن شىن بولۋ كەرەكتىگىن بىلەمىز. سول سەبەپتى دە، ولار ٴوز قاتەلىكتەرىن ٴتۇسىندى، ايتقانىمىزبەن كەلىسىپ وتىر. مىسالى، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە قاتىستى باعدارلاماعا شاقىرۋ جىبەرىپ، ٴومىرزاق شۇكەەۆتىڭ اتىنا حات جازدىق. ۆيسە-مينيستر ارمان ەۆنيەۆ قاتىسۋى كەرەك بولاتىن. الايدا، ەفير ۋاقىتىنا تۋرا ٴبىر ساعات قالعاندا باس تارتتى. تىكەلەي ەفيردە ونى دا ايتتىق جانە سىنعا الدىق.

سونداي-اق، ەفيرگە شىعۋعا، ٴوز ٴىسىن حالىققا كورسەتۋگە قايمىقپايتىن مينيسترلەر دە بار. سولاردىڭ ٴبىرى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ەكس-مينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا. ول ەشقاشان باس تارتقان ەمەس. ەكى رەت ەفيرگە كەلىپ، ٴوز ويىن ورتاعا سالدى. ينۆەستيسيالار جانە دامۋ ٴمينيسترى جەڭىس قاسىمبەك تە ٴوز سالاسىنا قاتىستى باعدارلاماعا ارنايى كەلىپ، كوتەرىلگەن ماسەلە بويىنشا ساۋالدارعا جاۋاپ بەردى.

نەگىزى ۇكىمەت پەن حالىق اراسىنداعى سەنىمدى نىعايتۋ ٴۇشىن، وزدەرىنىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىسىن حالىققا ٴتۇسىندىرۋ ٴۇشىن ۇكىمەت مۇشەلەرى تۇراقتى تۇردە كەلىپ، حالىققا ەسەپ بەرىپ تۇرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ەگەر ولار ٴبىز عانا ەمەس، كەز كەلگەن ەفيرگە كەلمەسە، دەمەك كوزقاراس ٴبىرجاقتى بولادى دەگەن ٴسوز. ٴبىرجاقتىلىق قاشان دا حالىق پەن ۇكىمەت اراسىن الىستاتا بەرەتىنى انىق. سوندىقتان، بولاشاقتا دا باعدارلامالارعا قاتىسىپ، حالىق الدىندا ەفير ارقىلى ەسەپ بەرۋگە مىندەتتى بولۋى كەرەك. ۇكىمەت وتىرىستارىندا دا وسى ماسەلەلەنى قاداعالاسا دەگەن ۇسىنىسىمىز بار. سەبەبى، اتقارىلعان جۇمىستىڭ قالاي جۇزەگە اسقانى ٴبىر بولەك تە، ونى حالىق-كوپشىلىكتىڭ ٴبىلۋى، ساراپتاۋى دەگەن بار عوي. وسى جاعىنا دا كوڭىل ٴبولىنۋى كەرەك دەپ سانايمىن.

سوندىقتان، سۇراعىڭا قاراي ايتايىن، ٴازىر بۇگىن بىزگە ەشكىم «انانى ايتپا، مىنانى ەفيرگە شىعارما، ولاي سويلەمە، بىلاي سويلە» دەپ وتىرعان جوق. ونداي شەكتەۋلەر الداعى ۋاقىتتا دا بولمايدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

— ٴبىر تاقىرىپتىڭ ەفيردەن بىرنەشە رەت تالقىلانعان كەزى دە بولدى عوي؟...

— «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ وزىنە 8 ەفيردى ارناپپىز. «لاتىن الىپبيىنە اۋىسۋ»، «تۋعان جەر» باعدارلاماسى، «قاسيەتتى قازاقستان» كارتاسى دەگەن سەكىلدى جەكە-جەكە باعدارلاما ارنادىق. وتكەن اپتادا عانا «1-ستۋديا» مەن «رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ» ٴبىر جىلدىعىنا ارناپ ارنايى شىعارىلىم جاسادىق.

مۇندا مەملەكەتىمىزدىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىسى بويىنشا، جالپى قوعامدا وزەكتى دەگەن ماسەلەلەر بويىنشا باعدارلاما دايىندايمىز. مىسالى وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، قوعامدا «جۋرناليستەردى وقىتۋدىڭ قاجەتى جوق» دەگەن ماسەلە تالقىعا ٴتۇستى. ٴبىز سونى تىكەلەي ەفيردە تالقىعا ۇسىندىق. وسى سالا بويىنشا ايتارى بار، الەۋمەتتىك جەلىدە قوعامدىق تالقىلاۋعا ٴۇن قوسقان ازاماتتاردى ەفيرگە شاقىردىق.

باعدارلاماعا قاتىسامىن دەگەن استانادان باسقا جاقتا تۇراتىن ازاماتتاردى، ارنايى الدىرىپ، جول-قاراجاتىن تولەپ، تىكەلەي ەفيرگە قاتىستىرىپ، قايتادان شىعارىپ سالامىز.

— «1-ستۋديادا» تالقىلايتىن تاقىرىپتارىڭىزدى قالاي تاڭدايسىزدار؟

— جاڭا جوعارىدا دا ايتتىم، اپتاداعى ەڭ وزەكتى، قوعامدا ەڭ كوپ تالقىعا تۇسكەن ماسەلەنى باعدارلاما تاقىرىبى ەتىپ الۋعا تىرىسامىز. ال ونداي بولماعان جاعدايدا ەرلان قارينمەن، كەيدە توك-شوۋدىڭ شەف-رەداكتورى داۋلەتحان جيەنقۇلوۆپەن بىرلەسە وتىرىپ، الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنا ساۋالناما جولدايمىز. مىسالى وسى اپتادا قانداي تاقىرىپتى تالقىلاعانىمىزدى قالايسىزدار دەگەن سەكىلدى. سول ارقىلى بىزگە ىشكى-سىرتقى جاعدايلارعا بايلانىستى كوپتەگەن ۇسىنىس ٴتۇستى. مىسالى، مەملەكەتتىك زاڭدىق قۇرىلىمدارعا، سوت جۇيەسىنە قاتىستى باعدارلامالار ارنادىق. جوعارعى سوت ماسەلەلەرىنە ارنالعان باعدارلاماعا ابزال قۇسپاندى شاقىردىق. كوپ ادام، ٴتىپتى سول ابزالدىڭ ٴوزى، ارىپتەستەرى ادۆوكاتتارعا تىكەلەي ەفيردەن الاڭ ۇسىنادى دەگەنگە سەنبەگەن ەكەن. ەفيرگە كەلىپ، قازىرگى سوت جۇيەسىندەگى ادۆوكاتتاردىڭ ماسەلەسىن اشىق كوتەردى.

جالپى، «1-ستۋديا» ساياسي توك-شوۋىندا ٴوز ىستەرىنىڭ ناعىز كاسىبي شەبەرلەرى جۇمىس ىستەيدى دەپ ايتا الامىن. شەف-رەداكتورى ٴارى سسەناريي اۆتورى – داۋلەتحان جيەنقۇلوۆ، پرودەسسەرى – ماقپال بۇرالقيەۆا، رەجيسسەرى – ايسۇلۋ جاقىپوۆا، رەجيسسەردىڭ اسسيستەنتى ساۋلە وماروۆا جانە كادردىڭ سىرتىنداعى قىرۋار جۇمىستاردى اتقاراتىن ايگەرىم ماقاجان، سىمبات دوسماحان سىندى بىلىكتى ماماندار بار. ارينە، بۇل جەردە ەرلان قارين مەن ەرلان اتامبايدىڭ ەڭبەگى دە ۇشان تەڭىز.

— ٴيا، بارلىعى دۇرىس، بارلىعى ورىندى. وسىنشا ۋاقىت جۇمساپ، تىكەلەي ەفيردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاپ، باعدارلاما جاساعاندا، ٴبىر ناتيجە بار ما وسىدان؟ مىسالى، ەفيرگە دەيىن مىناداي ەدى، ەفيردەن كەيىن مىناداي امالدارى جاسالدى دەيتىندەي.

— قاراپايىم عانا، جاڭا جوعارىدا ايتقانىمداي، كەيبىر مينيسترلىك وكىلدەرى باسىندا ەفيرگە كەلمەي، ٴبىز ولارعا ەسكەرتۋ جاساعاننان كەيىن، كەلەسى باعدارلامالارعا ارنايى كەلىپ، ٴوز پىكىرلەرىن اشىق ايتۋىنىڭ ٴوزى ٴبىزدىڭ باستى جەتىستىگىمىز. بۇل بيلىكتىڭ ٴبىز ارقىلى قوعاممەن، حالىقپەن ساناسا باستاۋىنىڭ بەلگىسى. سونىمەن بىرگە، باعدارلاماعا مينيسترلەردىڭ، ۆيسە-مينيسترلەردىڭ قاتىسۋى، ولاردىڭ ٴوزىنىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىستارى جايلى ەسەپ بەرۋى نەمەسە قارسىلاستارىنىڭ پىكىرى، ولار ايتقان ولقىلىقتار مىندەتتى تۇردە سول سالاعا قاتىستى ماماندارعا جەتتى جانە ارنايى تاپسىرمالار بەرىلدى دەگەن ٴسوز. ارينە، ٴبىزدىڭ باعدارلاماعا قاتىسقان مينيسترلىك وكىلدەرى قايتا اينالىپ كەلىپ بىزگە ەسەپ بەرۋگە مىندەتتى ەمەس، دەگەنمەن، ولار ٴوز ىشىندە باعدارلامادا كوتەرىلگەن كەمشىلىكتەردى جويۋعا جۇمىس ىستەيتىنى بەلگىلى. سەبەبى، ولار ەفيردە، حالىقتىڭ كوزىنشە ايتىلعان ماسەلەلەرمەن جۇمىس جاسايتىندىقتارىنا ۋادە بەرەدى. دەمەك، ەلگە، حالىققا جاريالاماسا دا ولار ٴوز ىشىندە سالا بويىنشا ٴتيىستى دەڭگەيدە جۇمىس جاساپ جاتىر دەگەن ٴسوز. بۇل دا ٴبىزدىڭ جەتكەن ناتيجەلەرىمىزدىڭ ٴبىرى ەكەنىن نىق سەنىممەن ايتا الامىز.

— بيىلعى «تۇمار» بايگەسىنە نەگە قاتىسپادىڭىزدار؟

— ٴبىر جىل بولسا دا قوعامدىق-ساياسي باعدارلامانىڭ ەفيرگە تۇراقتى شىعىپ كەلە جاتقانى قۋانتادى. شىنىن ايتۋىمىز كەرەك، بىزدە مۇنداي حابارلاردىڭ بولماعاندىعىنان ساياسي توك-شوۋدىڭ تىكەلەي ەفيردە شىعۋ ٴداستۇرى ٴۇزىلىپ قالعان. ونى جوققا شىعارۋعا بولمايدى. سەبەبى، ۇنەمى بۇرق-سارق قايناپ، اقپارات قازانىندا قوعامدىق ماسەلەلەردى ۇنەمى تالقىلاپ جاتقان كەزدە عانا پىكىر الۋاندىعى، كوزقاراس دامۋى، قوعامعا دەگەن شىنايىلىق داميدى. مەن ٴوز باسىم ٴدال وسىنداي توك-شوۋلار باسقا ارنالاردا دا اشىلعانىن قالار ەدىم. سەبەبى شىعارماشىلىق باسەكەلەستىك بولعان جەردە عانا ٴوسۋ بولادى. سوندا عانا جۋرناليسكە ۇمتىلىس، ىزدەنىس بولادى.

شىنى كەرەك، «تۇمار» تەلەۆيزيالىق جۇلدەسىنە باعدارلامانى ۇسىنعىمىز كەلدى، ٴبىراق، «جالعىز شاپقان ات جۇيرىك» دەگەندەي، وسى قوعامدىق-ساياسي توك-شوۋ بويىنشا بىزدەن باسقا باعدارلاما جوق ەكەن. سوعان وراي، بايقاۋدىڭ 14 نوميناسياسىنىڭ ىشىندە ساياسي توك-شوۋعا ارنالعان نوميناسيا دا جوق بولىپ شىقتى. ٴوز باسىم بولاشاقتا وسى باعىتتا باعدارلامالار سانى دا ارتىپ، ٴبىر اتالىم ساياسي توك-شوۋعا بەرىلەدى دەگەن سەنىمدەمىن.

— ٴبىر كەزدە «دودانى»، «بەتپە-بەتتى» جۇرگىزدىڭىز. ول كەزدە البىرت، جاس كەزىڭىز ەدى. ەندى تولىسقان، جان-جاعىڭىزدى باعدارلاي الاتىن، باعامداي الاتىن كەزدە «1-ستۋديانىڭ» تىزگىنىن ۇستاپ وتىرسىز. نە ٴتۇيدىڭىز؟

— جالپى «1-ستۋديا» ساياسي توك-شوۋى قوعامداعى پىكىر الۋاندىعىن تىكەلەي ەفيردەن كورسەتە الدى. وعان دالەلدى جاڭا جوعارىدا كەلتىردىم. وسىعان قاراپ وتىرىپ، ٴبىر تۇيگەنىم – قازىرگى ۋاقىتتا ٴار ٴجۋرناليستىڭ ٴوزىنىڭ ىشكى سۇزگىسى، ورىسشا ايتقاندا «ساما سەنزۋراسى» قالىپتاسقان. بىلايشا ايتقاندا، ىشكى سۇزگى بار. ياعني، كەز كەلگەن جاعدايدا دايەكتى، ناقتى دالەلدەرمەن، شىنايى سىناي وتىرىپ، سول ٴمىندى تۇزەۋ جولدارىن كورسەتىپ وتىرساڭ، ەشقانداي شەكتەۋ جوق. مىنە، بۇگىنگى جۋرناليستەر وسىنى مەڭگەرە باستاعان.

تاعى ٴبىر بايقاعانىم، قازىرگى كەزدە «جۋرناليستەردىڭ ورنىن انشىلەر الىپ قويدى، قايدا بارساڭ سولار» دەگەن پىكىر ايتىلادى عوي، ٴبىراق وعان انشىلەردىڭ ەش كىناسى جوق. ولارعا ەفيردىڭ ٴتورىن بەرىپ قويعان جۋرناليستەردىڭ ٴوزى. ٴوزىڭ ەسىكتە وتىرىپ، تورگە شىعىپ كەتكەن ادامدى كۇستانالاۋ دۇرىس ەمەس، ودان بۇرىن توردە ٴوزىڭ وتىرساڭ، ساعان قوي دەگەن ادام جوق قوي. دەمەك، بارلىعى جۋرناليستەردىڭ ٴوز قولىندا.

ٴۇشىنشى ٴبىر تۇيگەنىم – سۇحبات الۋ داستۇرىنەن اجىراپ بارادى ەكەنبىز. اسىرەسە تىكەلەي ەفيردەگى سۇحبات. سەبەبى قازىرگى زامان – تىكەلەي ەفيردىڭ زامانى. الەمدە بارلىعى دا تىكەلەي ەفيردە ٴوتىپ جاتىر دەۋگە بولادى. جاڭالىقتاردىڭ ٴوزى باياعىداي تاسپاعا جازىپ الىپ، مونتاجداپ وتىراتىن ەمەس، كەز كەلگەن جەردەن تىكەلەي قوسىلاتىن دەڭگەيگە جەتتى. سۇحباتتار دا تىكەلەي ەفيرگە كوشتى. سوندىقتان كەز كەلگەن توك-شوۋ تىكەلەي ەفيردە ٴوربۋى كەرەك. ٴقازىر ٴسىز تىكەلەيگە شىعىپ ماسەلەنى جەتكىزبەسەڭىز، كەز كەلگەن الەۋمەتتىك جەلى ونلاين تۇردە ٴسىزدىڭ الدىڭىزدى وراپ كەتەتىنى انىق. قاراپايىم عانا، وزىمنەن مىسال كەلتىرەيىن، مەن بۇگىنگە دەيىن جۇرگىزگەن 44 باعدارلامانىڭ ٴ14-ى تاسپا، 30-ى تىكەلەي بولدى. العاشقى 14 پەن سوڭعى 30-دىڭ اراسى جەر مەن كوكتەي. سالىستىرا المايسىڭ. سەبەبى، تىكەلەي ەفيردە ەكراننىڭ ارعى جاعىندا بالەن ميلليون ادام سەنى كورىپ وتىرعانىن، سولاردىڭ الدىندا ايتار سوزىڭە، ٴاربىر قيمىلىڭا جاۋاپ بەرەتىنىڭدى ويلاعاننان كەيىن جاۋاپكەرشىلىگىڭ ەكى ەسەگە ۇلعايادى. بۇل ٴوزى ٴبىر جاعىنان ارقاڭدى قوزدىرىپ، بايگەگە شاپقان اتتاي قىلاتىن ادرەنالين ٴارى موتيۆاسيا بەرەدى.

ال ٴبىز بۇل تۇرعىدا، جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنە وتىرىپ، حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ويلاردى ايتامىز، سونى اتقارماي وتىرعان بيلىك وكىلدەرىن سىنايمىز. مەملەكەتتىڭ مويىندارىنا قويىپ بەرگەن مىندەتىن دۇرىس اتقارماعانداردى سىنايمىز. سىن قاي كەزدە دە شىن بولسا، ساعان ەشكىمنىڭ ٴتىسى باتپايدى.

ٴبىز الداعى ۋاقىتتا دا حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن، قوعامنىڭ بۇگىنگى كۇنگى ماسەلەسىن ەرتەڭگە قالدىرماي تالقىلاۋعا دايىنبىز!

— اڭگىمەڭىزگە راحمەت! ىستەرىڭىز ٴساتتى بولسىن!

تەگي
• ەرلان قارين
• ۇلتتىق ارنا
• رۋحاني جاڭعىرۋ

ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!