قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن وركەندەتۋ ٴۇشىن كووپەراتيۆ قۇرۋ جولىن تاڭدادى. مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ 2017-2021 جىلدارى 500 مىڭنان استام جەكە ٴۇي شارۋاشىلىعى مەن شاعىن فەرمەرلەردى كووپەراتيۆتەرگە تارتۋعا جاعداي جاساۋدى تاپسىرعان ەدى. وسى سەبەپتەن كووپەراسيا سالاسىنداعى الەمدىك تاجىريبە زەرتتەلىپ-زەردەلەنۋدە. اتالعان سالادا 150 جىلدىق تاجىريبەسى بار گەرمانيادان ۇيرەنەر نارسە كوپ. baq.kz ٴتىلشىسى نەمىس عالىمى ۋۆە شيونە مىرزادان گەرمانيانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋداعى تاجىريبەسى جايلى سۇراستىردى.
«گەرمانيادا كووپەراسيا ينستيتۋتى دامىعان دەپ سەنىممەن ايتۋعا بولادى. بىزدە بارلىق دەڭگەيدەگى كووپەراتيۆتەر بار. ولار: وندىرىستىك، ساۋدا، نەسيە جانە تۇتىنۋشىلار كووپەراتيۆتەرى. گەرمانيادا 80 ملن ادام تۇرسا، ولاردىڭ 22 ميلليونى – كووپەراتيۆ مۇشەسى. باسىم كوپشىلىگى نەسيە كووپەراتيۆتەرى، ودان كەيىن اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىندە شوعىرلانعان. بۇنىڭ بارلىعى 150 جىلدىق دامۋدىڭ، ياعني ۇزاق مەرزىمدى ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى»، - دەيدى عالىم.
گەرمانياداعى سۇت-وندىرىستىك كووپەراتيۆى باقىلاۋ كەڭەسىنىڭ، ياعني رەۆيزيالىق كەڭەستىڭ ٴتوراعاسى ۋۆە شيونە قازاقستاندا كووپەراتيۆ قۇرۋ جۇمىسىنىڭ ەندى عانا باستالعانىن ايتىپ، مەملەكەتتە ولاردى ٴساتتى دامىتۋ ٴۇشىن بارلىق نەگىز بەن العىشارت بار ەكەنىن ايتتى.
«باستىسى، سىزدەردە «اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى تۋرالى» زاڭ بار. زاڭ جوباسىن ازىرلەۋ بارىسىندا مەنىڭ دە كەڭەسىم ەسكەرىلگەنى قۋانتادى. سونداي-اق، ساياسي ەرىك پەن حالىقتىڭ ىنتاسى بار. ياعني، قازاقستاندا كووپەراتيۆتەردى دامىتۋعا بارلىق نەگىز بار دەۋگە بولادى. ەڭ باستىسى، كووپەراتيۆكە بىرىگەتىن ادامداردىڭ قانداي ماقسات كوزدەيتىنىن جانە كووپەراتيۆتىڭ ولارعا نە ٴۇشىن كەرەك ەكەندىگىن ٴتۇسىنۋى قاجەت. سونداي-اق، ولار تاۋەكەلگە باراتىنىن دا ٴتۇسىنىپ، ساتسىزدىكتەردىڭ قاتار جۇرەتىنىن دە ەسكەرۋى كەرەك. ەڭ باستىسى، بولاشاققا سەنىممەن قاراۋ قاجەت»، - دەيدى مامان.
عالىم ٴوز سوزىندە گەرمانياداعى كووپەراسيا پريسيپتەرىنە توقتالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بىرىنشىدەن، كووپەراتيۆتەر قوعامدا ەرىكتى تۇردە دامىپ، ولار قاتاڭ رەگلامەنتتەلمەۋى ٴتيىس. ەكىنشىدەن، كووپەراتيۆتەر قۇرىلعان ساتتە، ياعني باستاپقى كەزدە ولارعا مەملەكەت قولداۋ كورسەتۋى كەرەك. بۇل كووپەراتيۆتەردىڭ دامۋىنا قارقىن بەرەدى.
«گەرمانياداعى كووپەراتيۆتەردىڭ پروبلەمالارى دا جوق ەمەس. ماسەلەن، مەنىڭ كووپەراتيۆىمدە دە شەشىلمەگەن ماسەلەلەر كەزدەسەدى. نارىقتا بەلگىلى ٴبىر ٴونىم سۇرانىسقا يە بولماسا، وندا سول كەزدەن باستاپ ٴارى قاراي قاي جولمەن داميتىنىن ويلاۋى كەرەك. مىسالى، مەن ٴقازىر وسىنداي تاڭداۋ جولىندا تۇرمىن. بۇل ٴومىردىڭ زاڭدىلىعى، كەيدە ٴىسىمىز ورگە باسادى، كەيدە قۇلدىراپ كەتەمىز. ٴبىزدىڭ 150 جىلدىق تاجىريبەمىز دە بۇندايدا كومەكتەسپەيدى. ٴقازىر ٴبىز پروبلەمالارىمىز بويىنشا سىزدەرمەن ٴبىر دەڭگەيدە تۇرمىز. بىزدە ٴبىر باسىمدىق بار، ول - گەرمانيادا بىزگە كومەكتەسەتىن كووپەراتيۆ وداقتارىنىڭ بولۋى. ونداي وداقتار الداعى ۋاقىتتا قازاقستاندا دا قۇرىلا باستايدى. كەز كەلگەن فەرمەر ولارعا بارىپ، مامانداردان كومەك الا الادى»، - دەدى ۋۆە شيونە.
سۇت-وندىرىستىك كووپەراتيۆىنىڭ باقىلاۋ كەڭەسى ٴتوراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، كەز كەلگەن كووپەراتيۆ، جەكەمەنشىك كاسىپكەر نەمەسە جشس-تا، جالپى بارلىعىندا ەكونوميكالىق پروبلەمالار كەزدەسەدى. بۇل جاعدايدا ەكونوميكا سۋبەكتىسى فورماسىنىڭ قانداي ەكەنىندە ايىرماشىلىق جوق.
«مىسالى، گەرمانيادا ٴسۇتتىڭ باعاسى كۇرت تومەندەپ كەتتى. بۇل كووپەراتيۆتەردىڭ عانا پروبلەماسى ەمەس، بۇل جالپى ٴسۇت ساتۋمەن اينالىساتىنداردىڭ پروبلەماسى. بۇل بىزدە شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان ماسەلە. گەرمانيادا 1 ليتر ٴسۇتتىڭ وزىندىك قۇنى – 35 سەنت بولا تۇرا، ول 20 سەنتكە ساتىلادى. ياعني، باسەكەلەس كوپ، سايكەسىنشە، پايدا جوق. مىسالى، بىزگە ٴسۇت الۋعا ماشينالار كەلگەن كەزدە ٴسۇتتى قۇيىپ بەرىپ قانا قويماي، 2 مىڭ ەۋرونى دالاعا توككەندەي بولامىز. فەرمەرلەر نارازىلىقتارىن دا ٴبىلدىردى. ٴبىراق بۇل پروبلەمالاردى شەشپەيدى. بارلىعىن نارىق بيلەيدى. ەگەر نارىقتا ٴسۇت كوپ بولسا، سايكەسىنشە باعاسى دا تومەن بولادى»، - دەيدى مامان.
ول قازاقستاندىق فەرمەرلەردىڭ كەيبىرەۋى جاسىمىق وسىرمەكشى دەيدى. ٴبىراق، بولجام بويىنشا مەملەكەتتە جاسىمىق وسىرەتىندەر كوپ بولعاندىقتان، ٴونىمنىڭ ارتىپ كەتۋ ٴقاۋپى بار. سايكەسىنشە، ونىڭ باعاسى دا ٴبىرشاما ارزاندايدى. سوندىقتان، مامان ونىمدەردى ەڭ جوعارى باعامىن وتكىزۋگە جانە وندىرىستىك شىعىنداردى ٴبىرشاما ازايتۋعا، سونداي-اق، كووپەراتيۆتەرگە تابىستى كەزدەردە قوسىمشا قور قۇرۋعا كەڭەس بەردى.
«گەرمانيادا ۋچاسكەلەر وتە كىشكەنتاي. ال ٴبىز شاعىن ۋچاسكەدەن كوپ ٴونىم العىمىز كەلەدى. سوندىقتان، مينەرالدىق تىڭايتقىشتاردى، وسىمدىكتەردى قورعايتىن ونىمدەردى ٴجيى پايدالانامىز. ال قازاقستاندا جەر كولەمى ۇلكەن بولعاندىقتان، ەكستەنسيۆتى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە بولادى. سىزدەردە مال شارۋاشىلىعىنا قولايلى جەرلەر دە جەتكىلىكتى. سول سەبەپتەن اعزاعا پايدالى ورگانيكالىق ونىمدەردى وسىرۋگە مۇمكىندىك بار. ولاردى ساتىپ الاتىن تۇتىنۋشىلار دا بار. كورشىلەرىڭىز – قىتاي. بۇل – وتە ۇلكەن نارىق. ولارعا كوپتەگەن ٴونىمدى ەكسپورتتاپ، پايدا تابۋعا بولادى. وسى مۇمكىندىكتەردى دۇرىس پايدالانا بىلسەڭىزدەر، قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى وركەندەي تۇسەتىنىنە سەنىمىم مول»، - دەپ قورىتىندىلادى ۋۆە شيونە.
قر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، وتكەن جىلدان بەرى قازاقستاندا 15 مىڭ جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتى قامتىعان 157 اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى قۇرىلعان. ولاردىڭ بازاسىندا 100-دەن استام ٴسۇت قابىلداعىش پۋنكت پەن 7 مىڭنان استام وتباسىلىق بورداقىلاۋ الاڭى اشىلدى. ال بيىل 410 كووپەراتيۆ قۇرۋ كوزدەلىپ وتىر. قازىرگى تاڭدا وسى سالادا جۇمىستار جالعاسىپ جاتىر.
ٴبىزدىڭ telegram-پاراقشامىزدا قازاقستاننىڭ ماڭىزدى جاڭالىقتارى. جازىلىڭىزدار!
استانا: 
1873 
0
قىمبات ەلتايقىزى 
2998
0 
